Pakistanın prezidenti olmuş azərbaycanlı

General Ağa Məhəmməd Yəhya xan 1969-cu ildan 1971-ci ilədək Pakistanın prezidenti olub.

Yəhya xan 1917-ci ildə Pəncabda Qasur şəhərinə yaxın yerdə doğuldu və əslən Qızılbaşdır.Nadir şahla 1738-ci ildə Hindistana gəlmiş xanların nəslindəndir.

Yəhya xan urdu dili ilə bərabər olaraq etnik Pəncabi dilini bilirdi. O, Pəncab universitetini bitirmişdi.

Yəhya xan Britaniya Ordusuna yazıldı. 4-cü Piyada qoşun bölməsində zabit kimi xidmət etdi. II Dünya Müharibəsində iştirakçısı idi. O İraqda, İtaliyada və Şimalı Afrikada qulluq etdi.

Yəhya xan 15 iyul 1939-da Hindistan Hərbi Akademiyasından məzun olub, zabit rütbəsi aldı və ona hərbi qulluqda iştirak etmək səlahiyyəti verildi. Bəluc polkundan piyada qoşun zabiti oldu. Yəhya xan 1942-ci ilin iyunda Ordu Qüvvələri ilə tutuldu və İtaliyada hərbi əsir düşərgəsində saxlandı.O, bir müddət də Şimalı Afrikada, II Dünya Müharibəsi ərzində hərbi əsir düşərgəsində yatdı.

1947-ci ildə o Hindistanın bölünməsindən sonra Pakistan ordusunda vəzifə tutdu.
1951-1952-ci illərdə Kəşmirdə atəşkəs xəttinə nəzarət etdi. Atəşkəsi tez-tez pozan hindistanlılara cavab vermək qərarına gəldi. Onun əmri ilə Hindistan əsgərlərinə atəş açıldı. 105-ci Müstəqil Briqadaya komandirlik etdi.

Baş Ştabın rəisi kimi sonrakı Yəhya xan 1954-1957-ci illərdə Pakistan ordusunu təkmilləşdirmək üçün reformasiya apardı. Əyyub Xan tərəfindən ordunun planlaşdırma şöbəsinə başçılıq etmək üçün seçildi. Yəhya xan həmçinin 1958-ci ildən 1962-ci ilədək Baş Ştabın rəhbərlik vəzifələrini yerinə yetirdi. O, 1962-ci ildən 1965-ci ilə qədər həm də piyada qoşun bölməsinə komandanlıq etdi.

Pakistan Ordusunun formalaşmasında xeyli zəhmət çəkdi. 1965-ci ildə Hindistan-Pakistan müharibəsi ərzində piyada qoşun bölməsinə başçılıq etdi. Böyük şlem Əməliyyatında 7-ci Bölməyə başçılıq etmiş, göstərdiyi şücaətə görə 1965-ci ildə general-mayor rütbəsindən sonra general-leytenant rütbəsi aldı. Xidmət etdiyi ordunun baş komandanı və Pakistan Ordusu baş komandanının müavinini təyin edildi.

Əyyub Xanın Mart 1969-cu ildə dövlət başçılığından istefa etməsindən sonra onun yerinə keçdi.Onun hakimiyyeti çox çətin dövrə düşdü, Şərqi Pakistanda benqallar üsyana başladı və bu Hindistanla müharibəyə səbəb oldu,müharibədə Pakistan məğlub oldu və 90 min Pakistan əsgəri Hindistana əsir düşdü.1971-ci ildə Şərqi Pakistan dekabr 1971-də Banqladeş adıyla müstəqilliyini elan etdi. Bunun ardından postundan ayrılmaq məcburiyyətində qaldı və yerinə keçən Zülfüqar Əli Düymənin əmri ilə həbs olundu. Bir infarkt keçirərək iflic olunca sərbəst buraxıldı və siyasətdən tamamilə çəkildi

10 avqust 1980-cı ildə Ravalpindi şəhərində vəfat edib

Bu xəbəri paylaşın: