«Qafqaz Ordusunun Baş Komandanı Qraf Vorontsov-Daşkova hesabat.
Qafqaz Ordusunun komandiri. 5 aprel 1915 No 1482.
General Yudeniçin imzası.
«Hazırda Qafqaz ordusunda atların yem tədarükündə çətinliklər var, yem yoxdur. Bu, Alaşkər Vadisində yerləşən bölmələr üçün bir problem yaradır. Onlara yem çatdırmaq son dərəcə bahadır və çoxlu nəqliyyat vasitəsi tələb olunur. Bu məqsədlə qoşunları işlərindən ayırmaq mümkün deyil, buna görə də türklərin və kürdlərin tərk etdiyi tərk etdiyi ərazilərdə mülki şəxslərdən ibarət atlara yem tədarükü ilə məşğul olacaq mülki artellərin yaradılmasını zəruri hesab edərdim.
BU BÖLGƏLƏRDƏN İSTİFADƏ ETMƏK ÜÇÜN, ERMƏNİ QAÇQINLARI ƏRAZİLƏRİ ZƏBT ETMƏK İSTƏYİR. Mən bu niyyəti qəbuledilməz hesab edirəm, çünki müharibədən sonra ermənilərin ələ keçirdiyi torpaqlar geri qayıtmaq çətin olacaq. Sərhəd bölgələrinin rus elementi ilə tənzimlənməsini son dərəcə arzuolunan hesab edərək düşünürəm ki, Rusiyanın maraqlarına ən uyğun olan başqa bir vasitə tətbiq oluna bilər.
Zati -aliləri, bu və ya digər şəkildə bizə müqavimət göstərən bütün Alaşkert, Diadin və Bayazetdə məskunlaşan və bizə qarşı çıxan kürdləri, Türklərə məxsus sərhədlərə doğru dərhal çıxarılması zərurəti barədə məlumatımı təsdiqləməkdən məmnunluq duyuram. Hesab edirəm ki, Rusiya İmperatorluğunun sərhədləri boyunca, təcili olaraq Kuban və Dondan gələn və bu vadilərdən ot toplayacaq işçi artelləriylə doldurmalı və bununla da kazaklar yaşayan bir sərhəd yaradılmalıdır.
Müharibə bitməmiş ölkə ilə tanışlıq imkanı qazanacaq bu artellər məskunlaşanların nümayəndələri kimi çıxış edəcək, köç təşkil edəcək və dəstələrimiz üçün, atlar üçün yem hazırlayacaqlar.
Zati-aliləri, mənim təqdim etdiyim proqramı məqbul hesab edərsinizsə, artel işçilərinin mal-qara və atları ilə gəlməsi arzu olunur ki, onların qidalanması onsuz da az sayda ordu hissələrinin üzərinə düşməsin, həm də onlara özlərini müdafiə etmək üçün silah da verilməlidir.»
Alıntı: Eldar Tağıyev, Ukrayna
P.S. 1915-ci ilin sonlarında ermənipərəstliyi ilə seçilən qraf Voronsov-Daşkov Qafqaz canişini vəzifəsindən azad olundu. Ermənipərəstliyi ilə məşhurlaşmış bu canişin on il ərzində (1905–1915) Cənubi Qafqazda açıq-aşkar ermənipərəst siyasət yürüdürdü. Onun hakimiyyəti illərində «Daşnaqsütyun» möhkəmlənərək, öz sıralarını yenidən qurdu, ermənilər Cənubi Qafqazın iqtisadi və siyasi həyatında öz mövqelərini daha da gücləndirdilər. Voronsov-Daşkovun yerinə əqidəli monarxiya tərəfdarı və «dövlətçi» böyük knyaz Nikolay Nikolayeviç canişin təyin olundu.