TIBBİYELİ HİKMƏT

Bəzi adamlar yönətici dostuna Hikmət kimi müraciət edir və Hikməti Tibbiyelini tanımadıqlarını düşünürdüm. Qısacası, Tibbiyeli Hikmət kimdir?


Hikmət bəy 1919-cu ildə İstanbulda Mekteb-i Şahane-i Tıbbiyədə (hərbi tibb) oxuyurdu. Birinci Dünya Müharibəsi illəri idi. Mudros barışığı imzalanmışdı. Müqaviləyə görə İngilislər İstanbulu işğal etdilər və Hikmət bəyin təhsil aldığı məktəbi də ələ keçirmişdilər… (Ətraflı məlumat google-də var).


Məktəbin şagirdləri, vətənin işğalının qarşısını almaq üçün Mustafa Kamal Paşa tərəfindən Sivasda bir qurultay keçiriləcəyini öyrənirlər. Mustafa Kamal, «Gənclərin də fikirlərini almalıyıq» deyərək Sivasda keçiriləcək konqresə 3 tələbənin qatılmasını istəyir.
Daha sonra 1919 -cu ildə hərbi tibb fakültəsinin tələbələri Sivas Konqresinə 3 nümayəndə göndərmək istədilər. Üçüncü kurs tələbələri Hikmət bəy və Yusuf bəy nümayəndə olaraq seçilir.

Yol pulunu tələbələr öz aralarında yığırlar. Ancaq 9,5 lirə, yəni bir adamın Sivasa getməsi üçün kifayət qədər pul toplana bilirlər. «14 Mart müqavimətinin memarı» olan Hikmət bəy, tələbələri aldıqları qərarla təmsil etmək üçün Sivas konqresinə göndərilir. Onun 18 yaşı var.

Burada bu qurultayda Hikmət bəyin mandat ilə bağlı söylədiyi sözləri Türk Tarixi səhifəsinə qızıl hərflərlə yazıldı.


Mustafa Kamalın da iştirak etdiyi bir məclisdə tarixə düşəcək yüksək səslə aşağıdakı sözləri söylədi:


“Cənablar; nümayəndəsi olduğum türk gəncliyi məni müstəqillik yolunda görülən bu işlərə qatılmaq üçün buraya göndərdi. Biz kimlərinsə ölkəmiz üzərində mandatını qəbul edə bilmərik. Əgər mandat ideyasını qəbul edənlər varsa, onları qəti şəkildə rədd edirik və qınayırıq. Əgər mandat ideyasını qəbul etsəniz, sizləri xain elan edəcəyik.»


Çıxışını həyəcanla bitirdi və sonra eyni həvəs və qətiyyətlə Mustafa Kamala üz tutdu:


«Paşam, mandat fikrini qəbul etsəniz, sizi də rədd edəcəyik. Mustafa Kamala vətənin xilaskarı deyil, batıranı deyəcəyik və onu lənətləyəcəyik» — dedi.

Hamının bu qətiyyətli etirazına təəccübləndiyi və Mustafa Kamalın reaksiyası ilə maraqlandığı bir məqamda Mustafa Kamal Paşa tibb tələbəsinin çıxışını çox bəyəndi, sevindi və dərhal bu məşhur cavabı verdi:


«İçin rahat olsun, oğlum. Azlıqda olsaq belə, bu mandatı qəbul etməyəcəyik.Mandat da yoxdur, himayə də yoxdur. Şüarımız tək və dəyişməzdir: «Ya müstəqillik, ya ölüm!»


Nümayəndələrə tərəf dönərək «Cənablar, görürsünüzmü, lazım olan güc artıq gəncliyin nəcib qanında artıq mövcuddur» deyir və sonra Tibbiyəli Hikmətin alnından öpərək deyir: «Gənclər, bütün ümidlər və Ölkənin gələcəyi gənc nəsillərin anlayışına və enerjisinə bağlıdır.»


Qısaldılmış şəkildə Osman Özkeserdən götürülmüşdür.

Bu xəbəri paylaşın: