Sabah Almaniyada ümumi parlament seçkiləri keçiriləcək.
Almanlar növbəti dörd il ərzində onların dövlətinə kimin rəhbərlik edəcəyini seçki bülletenində iki “quş işarəsi” qoymaqla həll edəcəklər.
Bu işarələrdən biri seçicilərin hansı partiyaya üstünlük verdiyini, digəri isə birmandatlı dairələrdə bu və ya digər namizədə səs verilməsini bildirəcək.
Hər bir vətəndaş buna görə məsuliyyətini hiss edir, çünki qanunların referendum yolu ilə qəbul edildiyi qonşu İsveçrədən fərqli olaraq Almaniyada qərarlar yalnız Bundestaqa seçilmiş deputatlar vasitəsilə rəsmiləşir. Bu isə millətin gələcəyi üçün böyük məsuliyyət deməkdir.
Armin Laşet (XDP / XSS) Ən sıx əhalisi olan Şimali Reyn-Vestfaliyanın baş naziri, XDP və XSS qardaş partiyalarından namizəddir. XDP, Bavariya istisna olmaqla, federal ərazidə seçkilərdə iştirak edir, ancaq XSS üçün yalnız Bavariyada səs verirlər. 59 yaşlı Laşet barışdırıcı, səviyyəli siyasətçi hesab olunur. Atası mədənçi, sonra müəllim, anası evdar qadın idi. Bir kitab mağazasının sahibi Suzanne Laşet ilə evlidir. Üç övladı var. Siyasi baxımdan, Anjela Merkelin Avropa İttifaqına xüsusi diqqət yetirərək dəstəklədiyi bir kursun tərəfdarıdır. 1999-2005 -ci illərdə Avropa Parlamentinin deputatı olub.
Türkpərəstliyi ilə tanınan güclü bir siyasətçidir və ona siyasi arenada «Türk Armin» deyirlər.
Mühacirlərin problemlərinə həssas yanaşması, Şimali Reyn-Vestfaliyada yaşayan türklərlə yaxşı münasibət qurması da «Türk Armin» ləqəbinin yaranmasına səbəb olub. Bu da bir çox türk gəncini siyasətə gətirdi və siyasi karyera qurmalarına imkan verdi. Bunların başında 2013-2017 -ci illər arasında federal məclisin (Bundestaq) üzvü olan türk əsilli Cemile Yusuf və hazırda inteqrasiya siyasətindən məsul müşavir olan Serap Güler durur.
Almaniyanın dövlət televiziya kanalı ZDF -in sifarişi ilə keçirilən sorğunun nəticələrinə görə, almanların 54 faizi Söderi baş nazirlik üçün doğru siyasətçi hesab edir. Laşet i dəstəkləyənlərin nisbəti 28 faizdir. Forsa sorğusuna görə 36 faizi Söderin namizədliyini dəstəkləyir, yalnız 21 faizi Laşeti dəstəkləyir. İki siyasətçi arasındakı dəstək fərqi, CDU seçiciləri arasında daha aydın görünür. Söderin 51, Laşetin isə yalnız 25 faiz dəstəyi var.
Bundan əlavə, Laşetin Xristian Birliyi partiyaları tərəfindən baş nazir vəzifəsinə irəli sürüləcəyi təqdirdə işlərin asan olacağını söyləmək olmaz. Bunun əsas səbəbi Almaniyanın pandemiya prosesinin ikinci dalğasında epidemiyanın nəzarət altına alınmamasıdır. İlk dalğadan uğurla xilas olan Almaniyada hökumət partiyası XDP səslərini əhəmiyyətli dərəcədə artırdı. İndi vəziyyət tam əksinədir və səsləri yenidən eniş tendensiyasına girib. Merkelin siyasətdən getməsinin XDP -nin səslərinə də mənfi təsir edəcəyini proqnozlaşdırmaq real olardı.
Suriyada həll yolunun yalnız Rusiya ilə əldə edilə biləcəyi tezisini dəstəkləməsi Türkiyənin Suriya ilə bağlı siyasətinə uyğundur. Zaman-zaman Almaniya ictimaiyyətinin Rusiya ilə bağlı ümumi tendensiyasına zidd olmaq riski ilə Laşet, Almaniyada Putin əleyhinə bir populizmin mövcudluğundan şikayətlənib. Rusiya ilə enerji ticarəti çərçivəsində Şimal axını (Nord Stream) layihəsini müdafiə edir.
Xülasə olaraq, Laşetin baş nazir kürsüsündə oturması, Merz və ya Söderin baş nazirliyindən daha çox Almaniya və Türkiyədəki türklər üçün sərfəlidir. Çünki Şimali Reyn-Vestfaliya baş nazirinin immiqrasiya ilə bağlı fikirləri, Türklər və Türkiyə, Xristian Birliyi partiyalarındakı digər namizədlərə və rəqiblərə nisbətən daha müsbətdir.
Laşet, Türkiyə ilə əlaqələrin əhəmiyyətini anlayan biridir. Bu səbəbdən Türkiyə ilə gərginliyi azaltmağa yönələn bir dialoq quracağını təxmin edə bilərik. Bununla belə, Laşet, Almaniyanın və AB -nin Türkiyə ilə münasibətlərinin gedişatını yalnız Aİ -nin ən güclü ölkəsi olan Almaniyanın baş naziri olsa belə müəyyən edə bilməsi mümkün olmayacaq. Burada daxili və xarici faktorlar nəzərə alınmalıdır.
Hazırda XDP 35 faiz səslə birinci partiyadır. Onu 19 faizlə Yaşıllar (Die Grünen) və 15 faizlə Almaniya Sosial Demokrat Partiyası (SPD) izləyir.
XDP -nun seçkilərdə yüzdə 30 -a düşməsi və Yaşılların yüzdə 25-ə qalxması mümkündür. O zaman XDP Yaşıllarla koalisiya hökumətini bərabər güclər arasında ortaqlığa çevirəcək. Bu, baş nazir olacağı təqdirdə Laşetin manevr imkanlarını xeyli daraldır.
2. Olaf Şults (SDP)62 yaşlı Maliyyə Naziri və Merkel hökumətinin kansler köməkçisi, SDP tərəfindən 2020-ci ilin avqust ayında üç əsas partiyadan ilk namizəd olaraq irəli sürüldü. 2017 -ci ildən Brandenburqda Təhsil, Gənclər və İdman naziri olan SDP-li siyasətçisi Britta Ernst ilə evlidir. Hamburqun keçmiş bələdiyyə başçısı, koronavirus pandemiyası zamanı böhran əleyhinə yaxşı bir menecer kimi şöhrət qazandı. Siyasi cəhətdən, 1975 -ci ildən partiyada SDP -nin mühafizəkar qanadının üzvü idi.
3. Annalena Berbock «Yaşıllar»41 yaşlı Almaniya Bundestaqının üzvü (2013-cü ildən), keçmiş Şlesviq-Holşteyn Ətraf Mühit naziri Robert Habeklə birlikdə 2018-ci ildən Yaşıllara rəhbərlik edir. İki qız anası siyasi məsləhətçi Daniel Holefleiş ilə evlidir. Yaşıllar tarixdə ilk dəfə olaraq kansler vəzifəsinə öz namizədlərini irəli sürürlər və Berbock, Federal Respublikası tarixində Angela Merkeldən sonra ikinci qadın kansler vəzifəsinə namizəddir. Siyasi cəhətdən Yaşılların mötədil, burjua hissəsinə aiddir.
Zəkəriyya Rəhimov
Analitik