Qurban Vahidov
Araşdırmaçı – analitik. İrəvan Türk Cumhuriyyəti Millət Şurası və Strateji Araştırmalar Komisiyasının üzvü
Ermənistan odla oynamaqda davam edir, millətçilərin davranışları Azərbaycan tərəfini Cənubi Qafqazda sülhün, əmin-amanlığın nail olunmasına maneə olan bu “xərçəng” yarasını birdəfəlik kəsilib atılmasını təhrik edəcək.
Ermənistanda quduzlaşmış millətçi itlər yenidən hakimiyyətə can atırlar, onlar növbəti dəfə Ermənistanın hazırkı Baş Naziri Nikol Paşinyanı devirməyə və ölkədə hakimiyyəti ələ keçirməyə çalışırlar. Ermənistanda etirazlar bir neçə gündür davam edir. İrəvanda keçirilən mitinqlərdə bu neonasist revanşistlər Qarabağda biabırçı məğlubiyyətin qisasını almağa çağırırlar.
Ermənistan hakimiyyəti və müxalifətinin irəli sürdüyü tələblər hara aparır?
Ermənistan Respublikasının xüsusi tapşırıqlar üzrə səfiri Emin Marukyan Ermənistan İctimai Televiziyasına verdiyi müsahibəsində Ermənistanın Azərbaycanın beş bənddən ibarət təklifinə cavabını dərc etmək səlahiyyətinə malik olduğunu bildirib.
Ermənistan tərəfinin cavabı isə öz növbəsində altı bənddən ibarətdir.
Marukyan qeyd olunan məqamları təqdim edərək Ermənistanın “diplomatik etikaya” riayət etdiyini və saxlamaqda davam etdiyini vurğulayıb.
Qeyd edək ki, Baş Nazir Paşinyanın çıxışlarının mübahisəli olması artıq heç kimə sirr deyil. Ermənistanın Baş Naziri bəyanatla çıxış edir və bir neçə gün sonra bunu qətiyyətlə təkzib edir. Ermənistanın Baş Naziri imkan olan kimi bəyanatlarını tez-tez dəyişir, ictimai rəyə uyğunlaşdırmağa çalışır və nəticədə dünya ictimaiyyətində və öz xalqında çaşqınlıq yaradır. Açıq söyləmək lazımdır ki, Azərbaycan və Türkiyə Ermənistan cəmiyyətinə bildirməlidir ki, bu neonasistlər hakimiyyətə gələrsə, o zaman sülh danışıqları olmayacaq.
Ermənistan parlamentinin vitse-spikeri, Erməni İnqilabi Federasiyası “Daşnaksutyun” partiyası Ali Orqanın nümayəndəsi İşxan Saqatelyan jurnalistlərə: “Ölkədə hakimiyyət dəyişikliyindən sonra, Türkiyə və Azərbaycanla danışıqlar davam edəcək, lakin, Ermənistanın təklif edəcəyi gündəmi ilə. Hakimiyyətə qarşı mübarizə qələbəyə qədər davam edəcək” deyib.
Onun sözlərinə görə, müqavimət hərəkatının fəaliyyəti ilə Ermənistan hakimiyyətinin Qarabağın statusu ilə bağlı “plankanı aşağı salmaq” cəhdinin qarşısını alınıb. Bundan əlavə, ölkədə “real siyasi böhran” yarada bilinıb.
Danışıqlarda hansısa gündəmdən danışırlar, bəs Ermənistan məğlub tərəf kimi aşkar şərtlərdən başqa hansısa şərtləri diktə etmək iqtidarında və yaxud gücündədirmi? Doğru olan, İrəvan üçün ərazisində nəqliyyat kommunikasiyalarının açılması, Türkiyə və Azərbaycanla iqtisadi əməkdaşlığa başlamasıdır. Əks halda danışıqlar dalana dirənəcək və bu isə heç də Ermənistanın və onun xalqının maraqlarına uyğun deyil.
Nikol Paşinyanın iqtidarda qalması, müxalifətin onu süpürüb atması, yaxud İşxan Saqatelyanın Baş Nazir kürsüsünə əyləşməsi, məsələni heç bir şəkildə dəyişməyəcək. Türkiyə və Azərbaycan üçün bunun əhəmiyyəti yoxdur. Sadəcə olaraq, əgər danışıqlar zamanı Saqatelyan Türkiyədən ermənilərin “soyqırımı”nın rəsmi tanınmasını, Bakıdan isə separatçıların müstəqilliyinin tanınmasını tələb etməyə çalışırsa, onda Ermənistan 25 il əvvəlki vəziyyətə, nəqliyyat-iqtisadi blokada vəziyyətinə qayıdacaq.
Saqatelyan və İrəvanda neonasistlərin fantastik ritorikası nəyə əsaslanır?
Saqatelyanın çıxışını populist adlandırmaq olar, ancaq bunu ciddiyə almamaq da mümkün deyil. Bu neonasist ünsürlərin hakimiyyətə gəlişindən sonra Azərbaycan və Türkiyənin ümumən onlarla danışıqlar aparacağı da inandırıcı görünmür. Unutmaq olmaz ki, bu insanlar revanşist şüarlar fonunda hakimiyyətə gəlmək istəyirlər.
Müflisləşmiş siyasi daşnak, müxalif “Ermənistan” fraksiyasından parlament sədrinin müavini İşxan Saqatelyan xarici ölkələrin səfirləri və beynəlxalq təşkilatların nümayəndələri qarşısında çıxış edərkən Ermənistanın Baş Naziri Nikol Paşinyan artıq Ermənistanı və erməni xalqını təmsil etmir söyləmişdir.
Saqatelyanın sözlərinə görə, Ermənistanda siyasi böhran var və onun həlli üçün Paşinyan və komandasının istefasını tələb olunur. Bu tələb, daşnakın fikrincə, guya Ermənistanın hazırkı rəhbərliyinin təhlükəsizlik, iqtisadiyyat, milli maraqların müdafiəsi kimi sahələrdə kursunun uğursuzluğu ilə bağlıdır.
Saqatelyan xarici diplomatları Ermənistan müxalifətinin mesajını öz ölkələrinin rəhbərliyinə çatdırmağa çağırıb.
İşxan Saqatelyan obrazlı desək, “maşadır”. Bunların arxasında Rusiyanın Baş Kəşfiyyat İdarəsi dayanır. Bu neonasistlərlə Azərbaycan, şübhəsiz ki, heç bir danışıqlar masasına oturub nəyisə müzakirə etməyəcək.
Saqatelyan və hakimiyyətdə təmsil olunaraq etirazçılara qoşulan digər fiqurlar hərbi cinayətkarlar Köçəryan, Sarkisyan, Ohanyan və sairlərin ruporu olacaqlar. Hərbi cinayətkarl çetə ilə danışmağın mənası yoxdur. Çünki bu ünsürlərlə sülhdən danışmaq mümkün deyil. Bunlar avantüristlər, şantajçılardır, onların beyinlərində ancaq bir məsələ var — müharibə. Bunlar Azərbaycana açıq ərazi iddialarıdır.
“Ermənistan rəsmən bəyan edir ki, Azərbaycana qarşı heç bir ərazi iddiası yoxdur. Bağışlayın, amma kim Qarabağ və ətrafında 7 rayonu işğal etmişdi? İşğalçı Ermənistanın necə heç bir ərazi ddiası yoxdur? Riyakarlıq və konstruktiv dialoqdan açıq qaçmaq cəhdləri. “Dağlıq Qarabağ”ın statusu mövzusu yenidən gündəmə gəlib. Və ATƏT-in Minsk qrupunun kölgəsi. Bir sözlə, nədən başlanılmışdı, ona da qayıtmaq istəyirlər” – deyə, siyasi elmlər doktoru, Rusiya Federasiyasının birinci dərəcəli dövlət müşaviri Tatyana Poloskova Minval.az saytına bildirib.
Politoloqun sözlərinə görə, 44 günlük müharibənin başa çatmasından keçən müddət ərzində sülh müqaviləsi imzalanmayıb, sərhədin demarkasiyası və delimitasiyası aparılmayıb. Politoloq hesab edir ki: “Ukraynadakı uğursuz blitskriq fonunda Rusiya hakimiyyəti öz təsirlərini (Cənubi Qafqazda) nümayiş etdirmək istəyir”.
“Ermənistanda sülh müqaviləsinə qarşı əhval-ruhiyyə yüksəkdir və bu gün İrəvandakı vəziyyəti güclü siyasi turbulentlik kimi xarakterizə etmək olar. Bu vəziyyət dünyanın qütbləşməsi fonunda, “xüsusi əməliyyat” keçirilməsi şəraitində gedir. Həm də Ermənistanın ənənəvi müttəfiqi və “müdafiəçisi” olan Rusiyanın xeyrinə deyil”, — Poloskova bildirib.
Ermənistanın “news.am” nəşri Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin Hazırlıq Baş İdarəsinin keçmiş rəisi, general-mayor Valerik Köçəryana istinadən yazır ki: “Azərbaycan 44 günlük müharibədə böyük itki verib və buna görə də Ermənistanla sülh müqaviləsi bağlamağa…”.
Burada söhbət sıravi bir ermənin öz çevrəsində nağıl danışığından yox, sovet tipli şalvarda, general lampaslı karyeralı erməni hərbi mütəxəssisin rəsmi açıqlamasından gedir.
“Ermənistan ordusu müharibədə uduzmadı, o, yalnız ona verilən tapşırıqları yerinə yetirdi”, — deyə Köçəryan bildirib. Sadəcə olaraq, qüvvələr qeyri-bərabər idi. Türkiyədən dəstək oldu, Azərbaycan heç vaxt Ermənistan və Artsaxa qarşı tək çıxa bilməzdi. Azərbaycan sülh sənədini imzalamağa niyə tələsir bilirsinizmi? Çünki bu barədə danışmasalar da, ağır itkilər veriblər. Lao (ermənicə — “kiçik oğlan”) hələ yuxuda ikən, Azərbaycan biz ordumuzu yenidən qurmamışdan əvvəl sülh razılaşmasına nail olmağa tələsir. Artıq Ermənistan oyanıb. Azərbaycanlılar yaxşı bilirlər ki, ermənilər birləşəndə onlarla vuruşa bilməyəcəklər. Bu gün biz ölkəmizi və xalqımızı qorumaq ideyası ətrafında birləşmişik…”
Armenianreport.com saytının köşə yazarı Ambarçum K. “Tarixi qərarlar zamanı — Artsax öz sözünü deyəcək” başlıqlı məqaləsində: “…və sonra Artsax üçün tarixi bir an gələcək. Artıq o vaxt gəlib, lakin Cənubi Osetiya rəsmən Rusiyaya birləşməyə səs verdikdən sonra, rəsmi Stepanakert öz tutarlı sözünü deməli olacaq. Məsələ onda deyil ki, artsaxda keçiriləcək bu referendumun legitimliyini tanıyacaqlar. Məsələ ondadır ki, rəsmi olaraq — artsaxın Rusiyanın tərkibinə daxil olmaq arzusunu elan etmək lazımdır.
Ümumiyyətlə, hayların riyakar, iyrənc bir məxluq olduqları barədə tanınmış səyyah, ictimai xadim, diplomatları tərəfində söylənilmişdi. Lakin, onların bu cəfəngiyat sərsəmlərini Konfutsinin “qaranlıq otaqda qara pişiyi axtarmaq olmaz” müdrik kəlamı ilə etibarlı şəkildə xarakterizə etmək olar. Xüsusilə əgər “qara pişik” orada deyilsə…
Bununla belə, “ilk xristian” olduqlarını, ilk insan, ilk peygəmbər Adəmin (S) erməni Adam Adamyan olduğunu isbat etməyə çalışan bu bədbəxt hay sürüsü “ümidlərini” itirmir və özlərinə, hər şeydən əvvəl Konfutsiyə “olmayan pişiyi tapmaq olar” tezisini sübut etməyə çalışırlar.
“Bəli, artsaxın Rusiya ilə ümumi sərhədləri yoxdur. Amma hamımız bilirik ki, Rusiya prezidenti Vladimir Putin öz ölkəsinin sərhədlərinin istədiyi zaman və istədiyi yerə qədər genişləndirə bilir. İndi Azərbaycan və Türkiyə Ukraynanı Rusiyaya qarşı müharibəsində birmənalı şəkildə dəstəklədikdən sonra Putin həm Bakıya, həm də Ankaraya birdəfəlik tarixi dərs verməyə borcludur” – deyə köşə yazarı Putinə məsləhət verməyi də unutmur.
Kremlin ruporları, Rusiya politoqlarının “rus dilli” əhalinin hüquqlarının müdafiəsi ilə Kazaxstanda gərginlik yaratmaları yaddaşlardan silinməyib. Ukrayna ilə müharibədən əvvəl rusiyalı şovinist siyasilərin Kazaxstana ərazi iddiaları, rus dilinin sıxışdırılması ilə hədələrinə kazax xalqı tutarlı cavablarını vermişdi.
Azərbaycana gəldikdə isə bir müddət əvvəl: «Rusiya Qarabağda sülhməramlıların müvəqqəti nəzarət zonasında «rus icması”nın yaradılması prosesinə başlayıb. Rusiya Federal Təhlükəsizlik Xidmətinin Akademiyasının keçmiş məzunu Aleksandr Bordovun Qarabağdakı rus icmasına rəhbər seçilib. Dekabrın 1-dən başlayaraq Xankəndi və ətrafında «slavyan əsilli” şəxslərin siyahıya alınmasına başlanıb» — xəbər verilmişdi.
Rusiya və ermənilər yeni təxribata əl atıblar — bu dəfə Qarabağın digər yaşayış məntəqəsində, “rus icma”sı adı altında rusların olmadığı bölgədə, Azərbaycanın Qarabağ iqtisadi zonasının rus sülhməramlılarının müvəqqəti məsuliyyət zonasında olan hissəsində, keçmiş Ağdərə rayonunda “Rus mərkəzi” açılıb.
Qarabağ iqtisadi rayonununda rus icması üzvlük vəsiqələrinin verilməsinə başlayıb. Ermənistanı monoetnik ölkəyə çevirdikləri, hətta rusdilli məktəbləri bağladıqları halda iddia edirlər ki, Xankəndidə guya ruslar yaşayırmış, hətta müharibədən sonra rus icmasının sayca ikinci iclası keçirilib.
Ermənipərəst REGNUM agentliyi “Armenian Vendetta” teleqram kanalına istinadən Qarabağın “rus icması” təşkilatın müəyyən kateqoriyadan olan üzvlərinə rəqəmsal və kağız üzərində qeydiyyat şəhadətnamələrinin verilməsinə başladığını məlumatını yayıb.
Bildirilir ki, rəqəmsal və kağız üzərində qeydiyyat şəhadətnamələri ilk növbədə 1992-ci il fevralın 6-dan əvvəl Rusiyada anadan olmuş DQR-nin rus icmasının üzvlərinə, habelə həmin vaxt valideynlərindən ən azı biri SSRİ vətəndaşı olan, Rusiyada daimi yaşayan şəxslərə verilir.
Xankəndi. Saxta “rus icması”. Kişi cinsindən bir nəfər yoxdur. Bunlar erməniyə ərə getmiş ruslardır.
2022-ci ilin may ayında Qarabağın Rus İcması “Slavyan toplantısı” adlı sosial-mədəni tədbir keçirəcəyi və bu tədbirdə qeydiyyat şəhadətnamələrinin əsas hissəsinin Dağlıq Qarabağda yaşayan slavyan ailələrinin nümayəndələrinə paylanacağı bildirilir.
12 oktyabr 2020-ci ildə bu saxta “rus icmasının” saxta sədri Qalina Somova Putinə: “Hörmətli Vladimir Vladimiroviç, imkan verməyin ki, Azərbaycan və Türkiyə öz çirkin əməllərini — soyqırımını törətsinlər, bizi, Artsax xristianlarını məhv etsinlər. Biz hər saat doğma Rusiyadan Azərbaycanı Qarabağda sülhün və bütövlükdə Qarabağ probleminin ədalətli həllini təmin etməyə məcbur edəcək qəti addımlar gözləyirik” müraciətini etmişdi.
Saxta rus icmasının keçmiş sədri Qalina Somova
Saxta icma sədri Qalina Somova Qarabağda yaşayan “1500 soydaşının” adından Putinə: “Biz bilirik ki, Rusiya hərbçiləri bu yaxınlarda Azərbaycan və Qarabağ müharibəsi üçün Suriyada terrorçuların təlim mərkəzlərini məhv edib. Amma Qarabağda artıq terrorçular döyüşür. Azərbaycan terrorçuların yuvasına çevrilib. Onsuz da Azərbaycanda onları məhv etmək lazımdır, çünki bu, Rusiya üçün birbaşa təhlükədir. Artsax bu gün bu dəhşətli təhlükə ilə üz-üzədir” — yazır.
22.03.2021-ci il tarixdə digər erməni xəbər saytı: “Arayış: Dağlıq Qarabağın Rus İcması 1999-cu ildə yaradılıb və hazırda 1500-dən çox üzvü var. Bu saya ruslar (əksəriyyət), belaruslar və ukraynalılar, eləcə də valideynlərindən biri yuxarıdakı xalqların nümayəndəsi olan qarabağlılar daxildir” — yazır.
REGNUM təxribat yazılarını davam edərək “rus icmasının” rəhbəri Aleksandr Bordov istinad edərək Qarabağın “rus icması” 1999-cu ildə yaradıldığını, icmanın üzvlərinin sayının 4000 min nəfərdən çox olduğunu yazır. Halbuki, Qalina Somova (“keçmiş sədr”) Putinə 12 oktyabr 2020-ci il tarixli müraciətində “1500 soydaş” rəqəmini yazır. Bunlar Rusiyanın çirkin, məkirli planlarını həyata keçirmək üçün bir vasitə olacağı şübhəsizdir. Açıq aydın hiss olunur ki, Rusiya gələcəkdə Qarabağda erməni “kartından” istifadə etməklə yanaşı, rezerv kimi “rus icması” təxribatını dövriyəyə buraxır. Bundan əvvəl Xankəndidə “ikinci rəsmi dil” nağılını ortaya atmışdılar. İddialar səslənirdi ki, rus dili Qarabağ ermənilərinin “rəsmi dili” ola bilər. İndi də “rus icması” adlı uydurmaya başlayıblar.
Beləliklə, əminik ki, “Dağlıq Qarabağın Rus İcması” adlanan təşkilat Kreml ideoloqları və erməni millətçilərinin təbliğat məqsədilə istifadə etdiyi saxta strukturdur. Əslində, rus əhalisi də erməni işğalından əziyyət çəkmiş, rus xalqının mənəvi irsi işğalçılar tərəfindən məhv edilmişdir.
Onu da müəyyən etdik ki, Rusiya sülhməramlıları və erməni tərəfi Qarabağda rusların sayını artırmağa çalışır, hətta ermənilərin aktiv şəkildə moderasiyada iştirak etdiyi Vikipediya tamamilə fərqli rəqəmlər göstərir. Yəni 2015-ci ildə Qarabağda cəmi 215 nəfər rus millətindən olan şəxsin yaşadığı göstərilir.
Belə qənaətə gəlinirr ki, erməni tərəfinin “Dağlıq Qarabağın Rus İcması” adından təqdim etdiyi məlumatlar həqiqətə uyğun deyil.
Aleksandr Bordov erməni əsilli (anası erməni) olması barədə faktları Aşot Beqlaryana 2022-ci ilin yanvar ayında verdiyi müsahibədə etiraf edir.
Aleksandr Bordov
Erməni faşizmi – gələcək nəsillər üçün təhlükə və təhdiddir
Azərbaycan ilə “Müttəfiqlik” barədə müqavilə imzalamış Rusiya və faşist dövlət olan Ermənistanın qonşu dövlətlərin əraziləri ilə bağlı hərəkətlərində ümumi cəhətlər çoxdur.
20-ci əsrin ortalarında Böyük Britaniyanın Baş Naziri olmuş Uinston Çörçill “Gələcəyin faşistləri özlərini antifaşist adlandıracaqlar” ifadəsinin sahibidir. Bu ifadənin doğruluğunu monoetnik və faşist dövlət Ermənistan və Rusiya siyasətçilərinin Ukraynadakı vəziyyətlə bağlı bəyanatlarının timsalında görürük.
Ermənilik və erməni faşizmi — bir-birini tamamlayan və şərtləndirən amillərdir. Hər ikisini tək ideologiya kimi yox, o cümlədən insanların psixoloji-siyasi əhval-ruhiyyəsinə, beyinlərinin şovinist ruhda zəhərlənməsinə xidmət edən təhlükəli faktor kimi qəbul etmək lazımdır. İstər nasist Ermənistanında, istər nasist Almaniyasında dövlət səviyyəsinə qaldırılan ayrı-seçkilik və ksenofobiya siyasəti insanları üstün irqin və aşağı irqin nümayəndələrinə ayırır.
Faşizmin dəhşətləri 1945-ci il, Nürnberq məhkəməsində üzə çıxdıqdan sonra, nasistlərin etdikləri vəhşiliklər dünyanın heç bir yerində baş verməməli idi. Təəssüf ki, bədnam “xalqlar dostluğu” şüarı ilə ört-basdır edilən milli dözümsüzlük zəminində irqi ayrı-seçkiliyin və nifrətin dəhşətli təzahürləri 1945-ci ildən sonra da baş verdi. Üstəlik, başqa ölkədə yox, məhz faşizmin məğlubiyyətinə ən böyük töhfə verən dövlətdə. Söhbət yüz minlərlə erməninin Qarabağ və Qərbi Azərbaycan, əzəli Azərbaycan torpaqlarında sığınacaq tapdığı Sovet İttifaqından gedir.
44 günlük Vətən Müharibəsində biabırçı məğlubiyyətə məruz qalmış Ermənistan müxalifəti və revanşist qüvvələrin etiraz aksiyaları Bakını növbəti təxribatla üz-üzə qoyaraq, sülh danışıqlarına mane ola biləcək yeni hərbi əməliyyatlara başlaması üçün hesablanıb. Bu etiraz aksiyaların arxasında Rusiyanın dayandığı gün kimi aydındır. Rusiyanın vasitəçilik missiyası davam etdikcə, Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh sazişinin imzalanmasının mümkünlüyü o qədər də inandırıcı görünmür. Belə anlaşılır ki, rəsmi İrəvan Rusiyanın maraqlarından çıxış edərək, Azərbaycan və Ermənistan arasında hərbi gərginliyin qalmasına üstünlük verib. Paşinyan da Rusiyanın maraqlarından çıxış edərək, Azərbaycan və Ermənistan arasında hərbi gərginliyin qalmasına üstünlük verərək sülh prosesini pozur. Erməni Baş Nazirin yeni savaş olacağı təqdirdə, KTMT-nın bu dəfə Ermənistana dəstək verəcəyinə ümid bəslədiyini deməsi, rəsmi İrəvana “bağlı qapılar” arxasında müəyyən vədlər verildiyi göstərir…
Bu kütbeyinlər anlamır ki, Ermənistanda hakimiyyətdə kimin olmasından asılı olmayaraq sülhdən imtinası, geri çəkilməsi, yeni müharibəyə çağırış anlamına gəlir. Ancaq burada bir siyasi riyakarlıq hiss olunur, şərtlər irəli sürməklə Sülh danışıqlarını pozur və bununla zəmin hazırlayırlar ki: “baxın, biz sülh danışıqları yolu ilə problemin birdəfəlik həllinin tərəfdarıı idik”, Azərbaycan müharibə etdi.
Rusiyanın ermənipərəst dairələri, revanşist qüvvələr, “Qarabağ klanı”nın hərbi caniləri anlamalıdır ki, Azərbaycanı daha bu cür bəyanatlar, hərbi yardımlar ilə durdurmaq mümkün olmayacaq.
Nəticə
1.Azərbaycan Ermənistanın istənilən revanşizm riskindən qorunmaq üçün ordusunu gücləndirməlidir.
2.Reqionda Ermənistan adlı süni bir dövlətin bir daha Azərbaycan üçün potensial təhlükəyə çevrilməsinin qarşısı alınması məqsədilə, BMT Nizamnaməsinin 51-ci maddəsinə istinad edərək, Azərbaycanın birbaşa təcavüzə qarşı özünü müdafiə etmək, suverenliyini və ərazi bütövlüyünü qorumaq, fərdi və ya kollektiv özünümüdafiə hüququndan istifadə edərək Ermənistana qarşı “xüsusi əməliyyat” apararaq erməni faşizmi məhv etməlidir.