Ermənilik xislətinin mahiyyəti və ya onun insanlarda oyatdığı fikirlər

(Əvvəli: https://fedai.az/?p=26155 , https://fedai.az/?p=26274, https://fedai.az/?p=26353)

Qaraqaşyan (erməni tarixçisi). “İstoriya Vostoçnoqo Voprosa”. London. 1905. — “Ermənilərin keçmişi haqqında tarix və ya salnamə sayıla biləcək məlumat yoxdur”.

Q.Kapançyan (erməni tarixçisi) “Xayasa-kolibel armyan”. İrəvan, 1948,s. 64) — “Ermənilərin ilk vətəni Hayasa olmuş və onun ərazisi Fərat, Çorox və Araz çaylarının yuxarı axarları boyu arasındakı hüdudları əhatə etmişdir. Bunun qərbdən şərqə doğru uzunluğu cəmi 150-170-km-dən çox deyildi”.

V.S.Nalbəndyan (erməni yazıçı-alimi). “Armyanskaya literatura”. M.,1976, s.7 — “Erməni xalqı Dəclə və Fərat çaylarının yuxarı axarları boylarına söykənən ərazilərdə bərqərar olmuşdu. Bu ərazilərin aborigenləri isə hetler, hurrilər, urartulular yüksək inkişaf etmiş xalqlar idi”.

Manuk Abeqyan (erməni alimi). (“İstoriya armyanskoy literaturı”. İrəvan, 1975, s.111) Erməni xalqının mənşəyi nədir, onlar necə, nə nə vaxt, hardan və hansı yollarla bu yerlərə gəlmişlər, erməni olmamışdan əvvəl və sonra hansı tayfalarla əlaqədar olmuşlar, onların dilinə və etnik tərkibinə kim necə təsir göstərib? Bizim əlimizdə bu məsələləri təsdiq edən mötəbər və dəqiq dəlillər yoxdur”.

Q.Kapansyan (erməni tarixçisi). (“Xayasa-kalibel armyan”. İrəvan, 1948, s. 17) — “Armenoid tipi aşağıdakı xarakterik əlamətlərə malikdir. Başı yastı (qısa) və ya dikdir, yastı və kəskin sürətdə (dikinə aşağı düşən arxa tərəfə malikdir, sifəti uzunsovdur və bir az enlidir, burnu qeyri-adi dərəcədə böyükdür, iridir, çox vaxt əyilmiş və sifət xəttindən irəli çıxır, bədən quruluşu qeyri-mütənasibdir, ancaq ortaboyludur”.

Musa (Moisey) Xorenli (tarixçi)-(“İstoriya Armenii”. M.,1893. s. 221) — “Qədim Ərməniyyə oraya gəlmiş tayfaları yüksək dərəcədə assimilyasiya etmək qabiliyyətinə malik idi. Bunu müxtəlif vaxtlarda bu ölkəyə gəlmiş çoxsaylı tayfalardan çıxmış şəxslər də sübut edir. Onların arasında bir çox böyük dövlət xadimləri və böyük çarlar çıxmışdır. Hələ ərməniyyənin maarifçilərini, Parfiyadan çıxma Anaq oğlu müqəddəs Qriqorini demirəm. Göründüyü kimi ermənilərin məzhəbinin banisi də Parfiyadan çıxma, yəni türk mənşəli şəxs olmuşdur”.

X.A.Vermişev (“Materialı dlya istorii qruzino-armyanskix otnoşeniy”. SPB., 1904, s. 69)  — XIX əsr müəllifi Lenorman tutarlı faktlara istinad edərək əsasən Henrix Raulinsonun söylədiyi eyni fikirlə razılaşmışdı ki, “Urartu dili hazırkı hayasa dili ilə heç bir qohumluğa malik deyildir. Friqiyadan çıxmış hayasalılar tədricən oradan Şərqə doğru yerləşən dağlıq yerləri tutmuş, bu ərazidən qədim urarturalıların bir hissəsini, “həzm etmiş” və onların adlarını, etiqadını, dilini və əfsanələrini özününkü ilə əvəz etmişlər”. Bu fikri erməni əsilli Vermişev təsdiq edir.

Perixanyan A.Q. (erməni alimi). (“Xramovıye abiedineniya Maloy Azi iz Armenii”. M., 1959, s. 129). — “Qədim erməni məbəd fahişəliyi-əyanlardan tutmuş qullaradək cəmiyyətin bütün təbəqələrinin iştirak etdiyi bir mərasim qaydası idi.

Qapansyan Q. (erməni alimi). (“Xayasa”. s. 119). — Q.Qapançiyan qədim zamanlarda erməni çarlarının fahişəliyə bərabər başqa bir xüsusiyyətini də qeyd edirdi. O, yazırdı: — Hayasa çarı öz doğma bacısı ilə evlənmişdi”.

M.Ağanbekyan (erməni alimi) — “Erməni dili hibrid (calaq) dildir. O biri yandan erməni qəbiləsi də hibriddir. Urartu və başqa qonşuları assimilyasiya etmişdir”.

“Erməni xalqının tarixi” kitabından — “Qədim erməni tayfaları Zaqafqaziyada deyil, məhz yuxarı Fərat vadisində məskunlaşmışlar”.

B.İşxanyan (erməni tarixçisi) — “Antik dövrdə ermənilərin əsl vətəni olan Ermənistan kiçik Asiyada — yəni Rusiyadan xeyli kənarda yerləşirdi”.

Leon (erməni tarixçisi) — “Erməni xalqı üçün nə daimi dost, nə daimi düşmən yoxdur. Onlar üçün ancaq mənafe var”.

Doktor Andreasyan (erməni) — “Osmanlı türk imperiyasının hər dövründə biz ermənilər dövlətə xidmət etmiş, ən yüksək vəzifələr tutmuş və xoşbəxt yaşamışıq. Həm Osmanlı dövründə, həm də cümhuriyyət dövründə heç vaxt özümüzü yabançı hiss etməmişik, türklər bizə heç vaxt yabançı gözü ilə baxmamışlar. Ancaq içimizdən çoxlu xainlər də çıxmışdır”.

Karapet Arman (erməni), (1978-ci il) — “Osmanlı tarixinin hər dövründə bir erməni paşasına, bir erməni səfirinə, bir erməni müdirə rast gəlmək mümkündür. Təəssüf ki, bir çox xarici dövlətlər ermənilərin bu bəxtiyarlığını qısqanmış və öz şəxsi mənafeləri üçün türk-erməni qardaşlığını pozmağa çalışmış, bizim ermənilərə silah vermiş, onların arasına agentlər, missionerlər, zabitlər göndərmiş və Anadoludakı ermənilərə xəyali vədlər verərək onları üsyana təşviq etmişlər”.

M.Vardanyan (erməni). “Həyat səhifələri”, 1927, s. 18 — “Daşnaklar Şərqi işğal etməkdə qabağa düşüb rus burjuaziyasına yol açır, onun proqramını həyata keçirir, onun yanında əsl buyruqqulu rolunda çıxış edirdilər”.

Arşavir Melikyan (erməni) — “Karmir astıq (Qızıl ulduz) j., N 74, 1992-ci il, yazır: “Daşnak hökuməti, qonşularla ümumi dil tapmağa, onlarla yanaşı, əmin-amanlıqla yaşayıb-yaratmaq yolunu tutmağa qadir olmadı. Yumruğunu düyünləyərək dünyaya meydan oxuyurdu… cılız millətçilik psixologiyasından əsla əl çəkmək istəmirdi”.

Hakor Keşişyan (erməni tacir) — “Beyrutdakı erməni kilsəsi tərəfindən 24 aprelin genosid günü kimi elan edilməsi hamımızı dərin kədərə qərq etdi. Çox yaxın bir keçmişdə Türkiyənin xarici işlər naziri Qabriel Noradunkyan deyildimi? İmperiya dövründə maliyyə və xəzinə naziri Nakor paşa deyildimi? Poçt və teleqraf naziri Oskan əfəndi deyildimi?..

Ey qafillər, siz hansı keçmişdən danışırsınız, Biz hansı keçmişi unutmuşuq? Keçmişdə bir soyqırım hadisəsi olmayıb.

Dövlətin qanunlarına qarşı çıxan bütün vətəndaşlar kimi ermənilərə o zaman qanunlara uyğun olaraq bəzi cəzalar verilmişdir, vəssalam”.

Levan Dobbağyan (erməni jurnalist) — “Biz ermənilər din qardaşlarımız olan xristianların zəhərli vədlərinə inanaraq böyük türk dövlətinə qarşı üsyan etdik. Daha doğrusu vətənə xəyanət etdik. Acı olsa da, gerçək budur. Bütün bunlara baxmayaraq, yenə də böyük türk milləti bizi öz bağlarında barındırır. Unutmayaq ki, türklərin düşməni bizim də düşmənimizdir.

X.Abovyan (erməni yazarı). “Naxaşaviq” (İrəvan, 1940, s. 48) əsərində yazır: — “Türk dili bizdə elə geniş yayılıb ki, onu hətta qadınlar və uşaqlar da başa düşür. Ona görə də xalq arasında hər birinin tatar (Azərbaycan dilində) şeirlərin yaradılması və oxunması adi hala çevrilib”.

Qədim və yeni erməni dilini bir-birindən fərqləndirən danışıq manerası və sintaksis quruluşludur. Bu nöqteyi-nəzərdən qədim erməni dili (qrabar) Avropa dillərinə oxşayır, yəni erməni dili (aşxarabar) türk (Azərbaycan) dilinə”.

Kim bilmir ki, insanın qəlbi qaralanda, heç bir qılınc, heç bir dərman, yuxu-söz, xüsusən də oxşama ifa, aşıq havası və bayatı kimi təsir etmir”. (Seçilmiş əsərləri, 3-cü cild, İrəvan, 1948, s.144).

“Aşıqlar Kərəm, Aşıq Qərib, Keşişoğlu haqda saz havası çalıb, mahnı ifa edib, onlar haqda rəvayətlər danışıb, yenidən sazda çalmağa başlayanda məclisdə hamını valeh edirdilər, heç kəs daha yemək, içmək istəmirdi…” (Əsərləri, IV cild, İrəvan, 1974, s. 3).

M.Nalbadyan (erməni yazarı). Əsərləri, 3-cü cild, İrəvan, 1940, səh. 183-184-də yazır:

“Bu gün türk (azərbaycanlı) və erməni, demək olar ki, bir diyarda yaşayır. Bu xalqlar eyni təbiətin təsirinə məruzdurlar. … Asiyalı olaraq eyni şəraitdə yaşayırlar. Və onların hər ikisi üçün Bethovenin simfoniyaları, Motsartın “Don Juan”ı “Səhrəda bir səs” kimi səslənir. Hər birisi min dəfə “Durna hardan gəlirsən”, Koroğlunun “Eyvazın gümüş kəməri” mahnısına, eləcə də Kərəmin və Aşıq Qəribin mahnılarını ifa etməyə üstünlük verirlər”. “Qədim melodiyalar və mahnılar”… havaların böyük hissəsi türklərdən götürülüb. (Əsərləri, 1-ci cild, İrəvan, 1945, s. 276).

Qazaros Ağayan (erməni pedaqoqu, yazıçı). Seçilmiş əsərlərinin 3-cü cildində (İrəvan, 1940, s.331) yazır: “Erməni dilinin qrammatikası türk qrammatikasına çox bənzəyir, erməni xalqı, aşıqlar onun öyrənilməsində, sonra isə hətta türk dilində danışmaqda çətinlik çəkmirdilər. Hətta indi də çox erməni yazıçı var ki, türk dilində çox gözəl danışırlar, uzaqda yaşamalarına baxmayaraq, ermənilər üçün türk dili əziz, doğma dil kimidir. Onu da qeyd etmək istəyirəm ki, türk (Azərbaycan) dilində ermənilərin asanlıqla mahnı ifa etməyi ondan irəli gəlir ki, iki dilin forması və düşüncə tərzi eynidir”.

“Erməni aşıqları mahnıları (şeirləri) erməni dilində yox, türk dilində bəsləyirdilər. Erməni dilində oxumaq adəti bizim aşıqlar arasında yayılmayıb”.

Daha sonra o, yazır: “O vaxtların mahnıları arasında bayatı ən əsas və ən çox yayılmış idi, əlbəttə ki, elə mahnılar var ki, yalnız aşıqlar bilirdi, ancaq elələri də var ki, aşıq olmayanlar bilirdi. Ancaq bayatını hamı bilir, balacadan-böyüyə kimi qadınlar da, kişilər də. Öz kədərlərini, qəmlərini, qayğılarını bayatıyla ifadə edirdilər.

Bayatıda birinci, ikinci və dördüncü sətir eyni sözlə bitir. Bu söz birinci sətirdə müəyyən deyil ki, ikinci və üçüncü sətirdə müxtəlif mənalar daşıyır. Ona görə bayatı türk dilində deyilir, çünki türk dilində bir sözün bir neçə mənası ola bilər, erməni dilində belə imkanlar yoxdur.

1893-cü ildə çap olunmuş “Daraz” jurnalı yazır: “Koroğlunun qəhrəmanlığı ölkəmizin bütün xalqları arasında yayılmışdır. Türklər (azərbaycanlılar) onu türk sayırlar, kürdlər-kürd, ermənilər isə azərbaycanlılaşmış erməni sayırdılar.

Onun kürd və türk dilində olan mahnılarını yalnız ermənilər ifa edirdilər, digər xalqlar isə onun mahnılarını öz dillərində ifa edirdilər.

Sədi Şirazi (fars şairi) — “Ermənidir yer üzünün əhrimanı, (Əhriman — “şər və zillət mənbəyi” — S.M.). İnsanlığın düşmənidi, düşməni”.

Adolf Hitler (Almaniya dövlətinin rəhbəri) — “Üç dəfə başqa dövlətə xəyanət etmiş ermənilər dördüncü dəfə də bizə xəyanət edərlər”.

Tverdoxlebov (rus artilleriya komandiri) — “Ermənilər yaltaq, acgöz, səviyyəsizdirlər… Onların törətdikləri vəhşilik isə məni dəhşətə gətirir”.

Armeniya Today”ın redaktoru, milliyyətcə erməni yazır: — “Sonda ermənilər inləyəcəklər ki, Tanrı bizə yardım etmədi”.

Gürcü el sözü — “Öz barmağını şam kimi yandırıb erməninin yolunu işıqlandırsan da, onlar sənə sağol deməzlər”.(Respublika)

(davamı növbəti saylarımızda)

Bu xəbəri paylaşın: