ÜÇLƏR, YEDDİLƏR, QIRXLAR …

«Üçlər, Türk ənənəsində bir müqəddəs rəqəmdir. Türk yaşlısı, bir Türk qadını və bir Türk dəliqanlısı birləşdirildikdən sonra üçlər doğulur. Bu üçlərin doğulması üçün istiqlalın ilk təməl daşıdır. Üçlər yeddi olarsa, düşmənlə savaşa başlar. Xalq bu inancla bu davaya qoşulan gündür. Xalqın dilədiyi olur. Xalqın səsi xalqın səsidir».

Enver Behnan Şapolyo-Yayla Gülü

Türklərdəki bu üçlər, yeddilər və qırxların müqəddəsliyi nədir?

Prof.Dr.Sadettin Gömeçi yazır: «Ölənlərin 3, 7, 40-ları gözlənilir. Şamanizmdə dünya üç hissədən ibarətdir. Karluklar 3 əşirətdən əmələ gəlib. Oğuz xan 3 gün anasının südünü əmməmiş, anası 3 gecə röyada gördüyü kimi hərəkət etmişdir. Oğuzun övladlarından biri bayrağında qızıl bir yay və üç gümüş ox həkk etdirmişdi. Köç dastanının yazdığına görə Bögü Xana Tanrı tərəfindən verilmiş üç qarğa vardı. Toy mərasimi üç mərhələdən ibarətdir. Qırğızların ayrılmaz igidləri 3 nəfərdir.

Altaylara görə, ayın tutulması yeddi başlı nəhəng əjdaha üzündəndir. Kır Arktik Stardakı Qırğız Türklərində Böyük Ayı bürcü «Yeddi Gözətçi» adlanır və Altay Türklərində şamanların çiyinlərində 9 ox və yay simvolu vardı.

Oğuz 40 günlük olunca yeriyib. Manas dastanında 127 dəfə 40 sözü işlənib. Günümüzə aid olan qırxlara qarışmaq deyiminin, Gürşad üsyanında öldürülən 40 cəsur igiddən gəldiyi düşünülür. Anadoludakı Türk prinsiplərinə malik olan Bektaşi Vəli dərvişində Qırxlar Məclisi var. «Üçlər, yeddilər, qırxlar hörmətinə» sözü belə yaranmışdır.(Türk mifologiyası)

Bu xəbəri paylaşın: