Bu işi Əmək və əhalinin sosial müdafiəsi nazirliyi görməliydi. Sosial maarifləndirmə rubrikası ilə 30 il müharibə aparmış ölkədə əlilliyin təyinatıyla bağlı «müharibə» adının çəkilməməsi çox ilginc bir məsələdir və rəsmi olaraq haqlı narazılığa səbəb olan oyunları və hətta bu Qanunun layihəsini, həm Milli Məclisin sosial siyasət komitəsi, həm də nazirlik açıq mətnlə ölkə Prezidentinin adıyla bağlayırlar.
Qəbul edilmiş müddəaları təqdim edirik:
Əvvəli: (https://fedai.az/?p=42201&fbclid=IwAR0N2XAlE2FHxnAcCxgOw7OXRVseIpmKwwh6RT95y0rxJUKUquS7JEb5SqQ, https://fedai.az/?p=42271)
2.2.7.3 Ürək-damar sisteminin funksiyalarının təzahür edən pozulmasına (III dərəcə) gətirən (XÜÇ IIB mərhələ, III-IV FS) 61-80 1il
2.2.7.4 Ürək-damar sisteminin funksiyalarının əhəmiyyətli təzahür edən pozulmasına (IV dərəcə) gətirən (XÜÇ III mərhələ, IV FS) 81-100 Müddətsiz
2.2.8 Paroksizmal taxikardiya I47 Qayıdan mədəcik aritmiyası I47.0 Mədəciküstü taxikardiya I47.1 Mədəcik taxikardiyası I47.2 Dəqiqləşdirilməmiş paroksizmal taxikardiya I47.9 Qiymətləndirmə
2.2.8.1 Ürək-damar sisteminin funksiyalarının az əhəmiyyətli pozulması — ürək ritminin az əhəmiyyətli paroksizmal pozğuluğu: taxikardiya paroksizmləri (aritmiyalar) nadir (ildə 3 dəfəyə qədər), qısa müddətli (dəqiqələr, saatdan az), əhəmiyyətli fiziki və ya nevro-psixoloji gərginliklə qıcıqlanan; ürəyin qlobal funksiyasının, koronar qan dövranının və beyin hemodinamikasının pozulması mövcud deyil və ya az əhəmiyyətlidir; müalicə tədbirləri aparılmadan, qeyri- medikamentoz üsullarla və ya oral dərman vasitələrinin bir-iki dəfə qəbul olnmasından sonra ritm bərpa olunur; tutma zamanı xəstə fiziki və ya nervo-psixoloji fəaliyyətini məhdudlaşdırır (azaldır və ya dayandırır); adətən ilk tutma zamanı tibbi müəssisəsinə müraciət edir, sonradan həkim tövsiyyəsi əsasında müalicəni müstəqil şəkildə davam etdirir. 10-30 1 il
2.2.8.2 Ürək-damar sisteminin funksiyalarının mülayim pozulması — ürək ritminin mülayim paroksizmal pozuntusu: mülayim fiziki və ya nevro-psixoloji gərginliklə qıcıqlanan və ildə 3-6 dəfə, bir saatdan 12 saata qədər davam edən taxikardiya (aritmiyalar) paroksizmləri; ürəyin qlobal funksiyasının, koronar qan 31-60 1 il 21 dövranının və beyin hemodinamikasının mülayim pozulması; peroral və parenteral dərman vasitələrinin sistematik qəbulu (sxemlə) ilə ritm bərpa olunur; tutmalar zamanı xəstə yataq rejiminə məcbur qalır; ev və ya ümumi profilli terapevtik müəssisə şəraitində təcili tibbi yardımın alınması üçün tibb işçilərinə sistematik müraciətlər.
2.2.8.3 Ürək-damar sisteminin funksiyalarının təzahür edən pozulması — ürək ritminin təzahür edən paroksizmal pozuntusu: az əhəmiyyətli fiziki və ya nevro-psixoloji gərginliklə qıcıqlanan ildə 6-9 dəfə, 12 saatdan 24 saata qədər davamiyyətlə təzahür edən taxikardiya (aritmiyalar) paroksizmləri; ürəyin qlobal funksiyasının, koronar qan dövranının və beyin hemodinamikasının təzahür edən pozulması; peroral və parenteral antiaritmik dərman vasitələrinin və əlavə simptomatik terapiyanın sistematik qəbulu (sxemlə) ilə ritm bərpa olunur; tutmalar zamanı və onların başa çatmasından sonra xəstə (hemodinamikanın klinik-funksional göstəricilərin bərpa olunmasına qədər) yataq rejiminə məcbur qalır; ev şəraitində və ya kardioloji profilli stasionarda təcili tibbi yardımın alınması üçün tibb işçilərinə sistematik müraciətlər. 61-80 1 il
2.2.8.4 Ürək-damar sisteminin funksiyalarının əhəmiyyətli pozulması — ürək ritminin əhəmiyyətli paroksizmal pozuntusu: taxikardiya paroksizmləri (aritmiyalar) ildə 9 dəfədən çox, vaxtaşırı hər ay və ya hər gün; 12 saatdan 24 saata qədər və daha çox; az əhəmiyyətli fiziki və ya nevro-psixoloji gərginliklə qıcıqlanan, hətta qıcıqlandırıcı amillər olmadan da baş verə bilər; ürəyin qlobal funksiyasının, koronar qan dövranının və beyin hemodinakiasının əhəmiyyətli təzahür edən pozulması; peroral və parenteral antiaritmik dərman vasitələrinin sistematik qəbulu (sxemlə), elektroimpuls terapiyası, əlavə simptomatik terapiyanın tətbiqi ilə ritm bərpa olunur; tutmalar zamanı xəstə 81-100 Müddətsiz 22 (hemodinamikanın klinik-funksional göstəricilərin bərpa olunmasına qədər) yataq rejiminə məcbur qalır; ev şəraitində, kardioloji profilli stasionarda və ürək rtimi pozuntusununkompleks müalicəsi üzrə ixtisaslaşmış (intensiv terapiya) şöbədə təcili tibbi yardımın alınması üçün tibb işçilərinə sistematik müraciətlər;
2.2.9 Qulaqcıqların fibrilyasiyası və titrəməsi I48 Ürək ritminin digər pozuntuları I49 Mədəciklərin fibrilyasiyası və titrəməsi I49.0 Qulaqcığın erkən depolyarizasiyası I49.1 Birləşmədən çıxan erkən depolyarizasiya I49.2 Mədəciklərin erkən depolyarizasiyası I49.3 Digər və dəqiqləşdirilməmiş erkən depolyarizasiya I49.4 Sinus düyünün zəifliyi sindromu I49.5 Qiymətləndirmə
2.2.9.1 Ürək-damar sisteminin az əhəmiyyətli pozuntuları — ürək ritminin az əhəmiyyətli daimi pozuntuları: ekstrasistolalar və parasistolalar — saatda 30-a qədər; böyüklərdə sinus tənəffüs aritmiyası; dəqiqədə 46-50 civarında sinus bradikardiyası; sakit vəziyyətdə tezləşdirilmiş sinus ritmi — dəqiqədə 90-99; ürəyin qlobal funksiyası, mərkəzi və periferik hemodinamika pozulmayıb və ya az əhəmiyyətli pozulub. 10-30 1 il
2.2.9.2 Ürək-damar sisteminin mülayim pozuntuları — ürək ritminin mülayim daimi pozuntuları: ekstrasistolalar və parasistolalar — saatda 30-dan çox, gün ərzində cütlü (qrup) ekstrasistolanın 35 epizodu; normosistolik formada səyirici aritmiya, dəqiqədə 4045 civarında sinus bradikardiyası; ürək ritminin 100-dən başlayan və submaksimal tezliyinə qədər sinus taxikardiyası; ürək vurğularının sayının 45-dən az və mədəcik sıxılmaları arasında fasilələrin iki saniyədən az olmamaqla sinoaurikulyar 31-60 1 il 23 və ya atrioventrikulyar blokada səbəbindən bradiaritmiya; tam atrioventrikulyar blokada səbəbindən ürək vurğularının 40-45- dən az olmamaqla bradiaritmiya; ürəyin qlobal funksiyasının, koronar qan dövranının və beyin hemodinamikasının mülayi m pozulması
2.2.9.3 Ürək-damar sisteminin təzahür edən pozuntuları — ürək ritminin təzahür edən daimi pozuntuları: ekstrasistolalar və parasistolalar — saatda 30-dan çox, o cümlədən polimorf və politop alloritmiyalar; tez-tez baş verən qrup ekstrasistolalar və keçici ektopik ritm epizodları; dəqiqədə 40-dan az olmayaraq sinus bradikardiyası, ürək vurğularının submaksimal və daha çox olan sinus taxikardiyası; taxi və ya bradisistolik formada səyirici aritmiya; ürək vurğularının normal, tezləşmiş və ya ləngimiş olması ilə müntəzəm ektopik qulaqcıq, atrioventrikulyar və mədəcik ritmləri; ürək vurğularının sayının 45-dən az və mədəcik sıxılmaları arasında fasilələrin iki saniyədən az olmamaqla sinoaurikulyar və ya blokadaya görə bradiaritmiyanın təzahür edən pozulması, o cümlədən bayılma halları. 61-80 1il
2.2.9.4 Ürək-damar sisteminin əhəmiyyətli təzahür edən pozuntuları — ürək ritminin əhəmiyyətli təzahür edən daimi pozuntuları: təzahür edən kateqoriyaya aid iki və daha çox forma pozuntusu olmaqla ürək ritminin mürəkkəb kombinə edilmiş pozuntuları; mədəciklərin fibrilyasiyası və titrəməsi; ürəyin qlobal funksiyasının, koronar qan dövranının və beyin hemodinamikasının əhəmiyyətli təzahür edən pozulması, o cümlədən bayılma halları 81-100 Müddətsiz
2.3 Arteriyalar, arteriolaların və kapilyarların xəstəlikləri I70-I79 24
2.3.1 Ateroskleroz, xroniki arterial çatışmazlıq, aşağı ətraf damarlarının obliterasiya edən arteriti (və eləcə də revaskulyarizasiyadan sonrakı vəziyyət) I70-I79 Qiymətləndirmə
2.3.1.1 İşemiya dərəcəsi I, 1000m-dən çox məsafəyə yürümə zamanı bir və ya ikitərəfli ağrılar və ya kliniki təzahürü olmayan instrumental (angioqrafiya, SKT, USM) üsullarla təsdiq edilmiş ətraf arteriyalarının seqmentar okklüziyasının və ya stenozunun (65%-dən çox) mövcudluğu 10-20 1 il
2.3.1.2 İşemiya dərəcəsi II, qalıq qan dövranı ilə, keçici ağsama, 200m- dən çox məsafəyə yürümə zamanı (bir və ya ikitərəfli) ağrılar, angioqrafiya, SKT, USM üsullarla təsdiq edilmiş seqmentar okklüziyasının və ya stenozunun (65%-dən çox) mövcudluğu 30 1il
2.3.1.3 Həkim nəzarəti altında tam kompensasiya ilə cərrahi revaskulyarizasiyadan sonrakı (məsələn, protezin implantasiyası) vəziyyət 30 1 il
2.3.1.4 Ətraflarda qan dövranının kompensasiyası, lakin ətrafın trofik zədələnməsinin (xora, məhdud nekroz) qalması ilə cərrahi revaskulyarizasiyadan sonrakı (məsələn, protezin implantasiyası) vəziyyət 40 1 il
2.3.1.5 «Böyük» anevrizmaların rezeksiyasından sonrakı vəziyyət, aortanın və çanağın iri arteriyaların protezləşdirilməsi və ya stent qreftlərin implantasiyası 40 1 il
2.3.1.6 Aortanın və çanağın böyük arteriyalarının «böyük» anevrizmaları 50 1 il
2.3.1.7 İşemiya dərəcəsi IIb, qalıq qan dövranı ilə, keçici ağsama, 50- 200m məsafəyə yürümə zamanı (bir və ya ikitərəfli) ağrılar, angioqrafiya, SKT, USM üsullarla təsdiq edilmiş seqmentar okklüziyasının və ya stenozunun (65%-dən çox) 40-60 1 il
2.3.1.8 Davamlı həkim nəzarəti altında kompensasiya olmadan, sakit vəziyyətdə dövrü ağrıların qalması ilə və (və ya) təzahür edən trofik zədələnmələrlə (xora, nekroz) 70 1 il
2.3.1.9 İşemiya dərəcəsi III, qalıq qan dövranı ilə, keçici ağsama, 50m- dən az məsafəyə yürümə zamanı (bir və ya ikitərəfli) ağrılar və ya keçici ağsamaya görə xəstənin standart tred-mil testi yerinə yetirməyə qadir olmaması, sakit vəziyyətdə dövrü mülayim təzahür edən və (və ya) iltihab əlamətləri olmayan məhdud qidalanma pozuntuları 70 1 il
2.3.1.10 İşemiya dərəcəsi III-IV, 50 m-dən az məsafəyə yürümə zamanı ağrılar, sakit vəziyyət ağrıları ilə birlikdə, o cümlədən trofik pozuntular, bir tərəfli 80 1 il
2.3.1.11 İşemiya dərəcəsi III-IV, yürümə zamanı, 50 m-dən az məsafədə ağrılar, sakit vəziyyət ağrıları ilə birlikdə, o cümlədən trofik pozuntular, iki tərəfli 90-100 Müddətsiz
2.3.2 Anevrizmalar (yerləşməsindən və ölçüsündən asılı olaraq) I71-I72.9 Qiymətləndirmə
2.3.2.1 Damarların yerli genişlənməsi («kiçik anevrizmalar»), fiziki yükləməyə dözümlülük məhdudiyyəti olmadan 10 1 il
2.3.2.2 Damarların az əhəmiyyətli yerli genişlənməsi («kiçik anevrizmalar»), fiziki yükləməyə dözümlülük məhdudiyyəti ilə 20 1 il 2.3.2.3 Aortanın və çanağın böyük arteriyalarının «böyük» anevrizmaları 50 1 il
2.3.2.4 «Böyük» anevrizmaların rezeksiyasından sonrakı vəziyyət, aortanın və çanağın iri arteriyaların protezləşdirilməsi və ya stent qreftlərin implantasiyası 40 1 il
2.3.2.5 Cərrahi müalicəyə əks göstərişlər oluğu halda aortanın laylandırıcı anevrizması, abdominal aortanın iri anevrizmaları və çanaq arteriyaların anevrizmaları zamanı xəstənin uzunmüddətli sabit vəziyyətdə olması hallarında 70-80 Müddətsiz 26 2.4 Venaların, limfa damarlarının və düyünlərini digər rubrikalarda təsnif olunmayan xəstəlikləri I80-I89
2.4.1 Xroniki venoz çatışmazlığı I80-I88 Qiymətləndirmə
2.4.1.1 Varikoz xəstəlik, posttromboflebitik sindrom, bir və ya iki təfərli, cuzi trofik pozuntularla 10-30 1 il
2.4.1.2 Varikoz xəstəlik, posttromboflebitik sindrom, bir və ya iki təfərli, əhəmiyyətli trofik pozuntularla, xoralı çatışmazlıqlar olmadan, tez-tez baş verən kəskinləşmələrlə (ildə bir neçə dəfə), residivli gedişatla 31-60 1 il
2.4.1.3 Varikoz xəstəlik, posttromboflebitik sindrom, bir ya iki tərəfli, xronik residivləşən xoralarla, yayılma və tezlikdən asılı olaraq, ifraz olunan möhtəviyyətin əhəmiyyətli dərəcədə əmələ gəlməsi ilə 61-80 1 il
2.4.2 Digər rubrikalarda təsnif olunmayan limfa ödemi I89.0 Qiymətləndirmə
2.4.2.1 Trofik pozuntulardan asılı olaraq ətrafın həcminin artması ilə (3 sm-dan çox) 20-30 1 il
2.4.2.2 Ətrafın funksiyasının əhəmiyyətli dərəcədə pozulması və limforeya olduğu zaman 31-60 1 il
2.5 2.5.1 Ürəyin xroniki revmatik xəstəlikləri I05-I09 Mitral qapağın revmatik xəstəlikləri I05 Mitral stenoz I05.0 Mitral qapağın revmatik mənşəli çatışmazlığı I05.1 Çatışmazlıqla müşayiət olunan mitral stenoz I05.2 Mitral qapağın digər xəstəlikləri I05.8 Mitral qapağın dəqiqləşdirilməmiş xəstəliyi I05.9 Aorta qapağının revmatik xəstəlikləri I06 Revmatik aortal stenoz I06.0 Aorta qapağının revmatik mənşəli çatışmazlığı I06.1 27 Çatışmazlıqla müşayiət olunan revmatik aortal stenoz I06.2 Aorta qapağının digər revmatik xəstəlikləri I06.8 Aorta qapağının dəqiqləşdirilməmiş revmatik xəstəliyi I06.9 Üçtaylı qapağın revmatik xəstəliyi I07 Üçtaylı qapaq stenoz I07.0 Üçtaylı qapaq çatışmazlıq (-ğı) I07.1 Çatışmazlıqla müşayiət olunan üçtaylı qapaq stenoz I07.2 Üçtaylı qapağın digər xəstəlikləri I07.8 Üçtaylı qapağın dəqiqləşdirilməmiş xəstəliyi I07.9 Bir neçə qapağın zədələnməsi I08 Mitral və aorta qapaqlarının eyni zamanda zədələnmələri I08.0 Mitral və üçtaylı qapaqların eyni zamanda zədələnmələri I08.1 Aortal və üçtaylı qapaqların eyni zamanda zədələnmələri I08.2 Mitral, aortal və üçtaylı qapaqların eyni zamanda zədələnmələri I08.3 Ürək qapaqlarının digər çoxsaylı xəstəlikləri I08.8 Ürək qapaqlarının dəqiqləşdirilməmiş çoxsaylı zədələnmələri I08.9 Ürəyin digər revmatik xəstəlikləri I09 Revmatik miokardit I09.0 Endokardın, qapaq dəqiqləşdirilmədən, revmatik xəstəlikləri I09.1 Xroniki revmatik perikardit I09.2 Ürəyin digər dəqiqləşdirilmiş revmatik xəstəlikləri I09.8 Ürəyin dəqiqləşdirilməmiş revmatik xəstəlikləri I09.9 Qiymətləndirmə
2.5.1.1 Mitral, aortal, üçtaylı qapaqların və ağciyər gövdəsi qapaqlarının revmatik xəstəlikləri — izola edilmiş, müştərək, eyni dərəcəli və ya üstünlük təşkil edən stenozla və qapaq çatışmazlığı ilə, iltihabi aktivlik əlamətləri olmadan miokardit, endokardit və perikardit, qan dövranı funksiyasının cüzi pozulması ilə, o cümlədən ürək ritminin və ürək atım göstəricilərinin cüzi 10-30 1 il 28 pozulması, I dərəcə arterial hipertenziya, stenokardiya I FS, XÜÇ I mərhələ, I və ya II FS.
2.5.1.2 Mitral, aortal, üçtaylı qapaqların və ağciyər gövdəsi qapaqlarının revmatik xəstəlikləri — izola edilmiş, müştərək, eyni dərəcəli və ya üstünlük təşkil edən stenozla və qapaq çatışmazlığı ilə, iltihabi aktivlik əlamətləri olmadan miokardit, endokardit və perikardit, qan dövranı funksiyasının mülayim pozulması ilə: ürək ritminin və ürək atım göstəricilərinin mülayim pozulması, II dərəcə mülayim arterial hipertenziya ilə, II dərəcə mülayim ağciyər hipertenziyası ilə, stenokardiya II FS, XÜÇ IIA mərhələsi, II və ya III FS olduğu halda 31-60 1 il
2.5.1.3 Mitral, aortal, üçtaylı qapaqların və ağciyər gövdəsi qapaqlarının revmatik xəstəlikləri — izola edilmiş, müştərək, eyni dərəcəli və ya üstünlük təşkil edən stenozla və qapaq çatışmazlığı ilə, iltihabi aktivlik əlamətləri olmadan miokardit, endokardit və perikardit, qan dövranı funksiyasının təzahür edən dərəcədə pozulması ilə: ürək ritminin və ürək atım göstəricilərinin təzahür edən dərəcədə pozulması, təzahür edən arterial hipertenziya — III dərəcə, təzahür edən ağ ciyər hipertenziyası — III dərəcə, stenikardiya III FS, XÜÇ IIB mərhələsi, III FS olduğu halda 61-80 1 il
2.5.1.4 Mitral, aortal, üçtaylı qapaqların və ağciyər gövdəsi qapaqlarının revmatik xəstəlikləri — izola edilmiş, müştərək, eyni dərəcəli və ya üstünlük təşkil edən stenozla və qapaq çatışmazlığı ilə, iltihabi aktivlik əlamətləri olmadan miokardit, endokardit və perikardit, qan dövranı funksiyasının əhəmiyyətli dərəcədə təzahür edən pozulması ilə: ürək ritminin və ürək atım göstəricilərinin əhəmiyyətli dərəcədə təzahür edən pozulması, təzahür edən arterial hipertenziya — III dərəcə, təzahür edən ağciyər hipertenziyası — III dərəcə, stenokardiya III və ya İV FS, XÜÇ III mərhələsi, FS IV olduğu halda 81-100 Müddətsiz
Ardı var…