Sovet İmperiyasını yaradan yəhudi komissarların köməyinə daha 247 nəfər ABŞ-dan Rusiyaya gəlmişdi. Onlardan biri olan Yakov Mixayloviç (Moiseeviç) Sverdlovdur. Yəhudidir.
Yakov Mixayloviç (Moiseeviç) Sverdlov — partiya ləqəbləri: Andrey, Andrey Uralski, yoldaş Andrey, Maks, Maxroviy, Mixail Permyakov, Mixaliç, Smirnov və başqaları (22 may (3 iyun) 1885 və ya 23 may (4 iyun) 1885, Nijni Novqorod, Rusiya İmperiyası — 16 mart 1919, Moskva, RSFSR) — rus inqilabçısı, sovet siyasətçisi və dövlət xadimi.
Peşəkar inqilabçı bolşevik kimi ömrünün 12 ildən çoxunu sürgün və həbsxanalarda keçirib. RSDLP (b) və RKP (b) Mərkəzi Komitəsinin üzvü olub. “Pravda” qəzeti redaksiya heyətinin üzvü (1912) idi. 1905-1907-ci illər inqilabı zamanı RSDLP (b) Yekaterinburq və Ural komitələrinin rəhbərliyində təmsil olunmuşdur. Oktyabr inqilabının liderlərindən biriydi.
1917-ci ilin noyabrından 1919-cu ilin martında Ümumrusiya Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin sədri (RSFSR-in rəsmi rəhbəri) olub. 1918-ci ilin avqust-sentyabr aylarında V. İ. Leninə qarşı sui-qəsddən sonra RSFSR Xalq Komissarları Sovetinin sədri vəzifəsini icra edirdi. 1918-ci ildə RSFSR Konstitusiyasının hazırlanmasında iştirak edən komissiyanın sədri və RKP (b) MK Katibliyinin ilk və yeganə sədri olub.
Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin sədri və RKP (b) MK-nın Təşkilat Bürosunun üzvü kimi Müəssislər Məclisinin dağıdılmasının təşkilatçılarından biri olmuşdur. O, sonuncu rus imperatoru II Nikolayın və ailəsinin edam edilməsini alqışlayıb, bir sıra müasir tarixçilər (V. İ. Leninlə birlikdə) buna sanksiya verən bolşevik hökumətinin liderlərindən biri hesab olunur.
İspan qripi epidemiyası zamanı ölüb.
22 may (3 iyun) 1885-ci ildə Nijni Novqorodda Vitebsk vilayətinin Polotsk şəhərindən yəhudi burqer ailəsində anadan olmuşdur.
Nijni Novqorod vilayətinin Arxiv Komitəsinin rəhbəri B.M.Pudalov “Rossiyskaya qazeta”ya müsahibəsində Nijni Novqorod vilayətinin Mərkəzi Arxivində saxlanılan “Nijni Novqorod yəhudi ravvininin 1885-ci il üçün metrik kitabı” sənədinə istinadən Yakov Mixayloviç (Moiseeviç) Sverdlovun doğumu ilə, Sverdlovun doğulması haqqında onun adının bütün mövcud versiyalarını təkzib edir: Yankel, Yeshua, çünki o, doğulanda əsil adı Yakob-Aaron qoşa adı ilə yazılmışdır və Nijni Novqorod vilayətinin Mərkəzi Arxivinin nəşrlər və sənədlərdən istifadə şöbəsinin müdiri M.A. Dinqes qeyd edib ki, registrlərlə işləmək təcrübəsinə görə bilirəm ki, bu cür səhvlərə tez-tez rast gəlinir.
Atası — Mixail (Moisey, Movşa İzraileviç Sverdlov (1921-ci ildə vəfat edib) — sənətkar-qravüraçı olub, həmçinin çap və poliqrafiya emalatxanalarının sahibi olub. Anası — Yelizaveta (Ita-Leia) Solomonovna (1900-cü ildə vəfat edib) — evdar qadın olub. Ailənin altı övladı var idi: iki qız (Sofiya və Sara) və dörd oğlu (Zinoviy, Yakov, Benyamin və Lev). Həyat yoldaşının ölümündən sonra (1900) Mixail İzraileviç Sverdlov pravoslavlığı qəbul etdi və Mariya Aleksandrovna Kormiltseva ilə ikinci dəfə evləndi və bu evlilikdən daha iki oğlu dünyaya gəldi — Herman və Aleksandr.
A.İ.Vaksberq RQASPİ-dəki mənbəyə istinadən yazıb: “Onun ölümünün dəqiq səbəbi məlum deyil. Eyni zamanda, görünür, əsassız deyil, şayiə yayıldı ki, Oryol şəhərində yəhudi mənşəli olduğuna görə işçilər tərəfindən ölümcül döyülüb, lakin bu faktın «inqilabı rüsvay etməmək» və hətta qızışdırmamaq üçün gizlədildiyi iddia edildi. Daha çox antisemit ehtiraslar coşa bilərdi” … Oxşar söz-söhbətləri Əlahiddə Jandarm Korpusunun keçmiş general-mayoru, Moskvanın əməkdaşı və Kiyev təhlükəsizlik idarəsinin rəisi A.İ.Spiridoviç də qeyd edib. Öz növbəsində, tarixçi Yu.Q.Felştinski hətta Sverdlovun Leninin göstərişi ilə zəhərlənə biləcəyinə dair bir fərziyyə irəli sürdü.
1994-cü ildə Rusiya Dövlət Müasir Tarix Arxivində G. G. Yaqodanın Stalinə 27 iyul 1935-ci il tarixli məktubu aşkar edildi, Yaqoda Sverdlovun şəxsi seyfinin onun ölümündən keçən 16 il ərzində açılmayan Kreml komendantının anbarında tapıldığını bildirmişdi.
Oradan astronomik məbləğdə çar hökumətinin zərb etdiyi qızıl sikkələr (108.525 rubl), qiymətli daşlarla yeddi yüzdən çox qızıl məmulat, Sverdlovun özünün və naməlum şəxslərin adına pasportlar və bir çox blanklar, çar istiqrazları olduğu ortaya çıxmışdı.