«… Namaz, ərəbcə deyil, farscadır …
Oruc ərəbcə deyil, farscadır …
Dəstəmaz ərəb deyil, farscadır …
Peyğəmbər, ərəb deyil, farscadır …
Müsəlman, ərəb deyil, farscadır …
Xuda, fars …
Rabbena, fars …
Səhabə, fars …
Mevla, Fars …
Xoca, fars …
Molla, fars …
Dərviş, fars …
Dərgah, fars …
Hasp, fars …
Türbə-məqbərə, fars …
Çilə, fars …
Niyaz, fars …
Günah harkar, fars …
Kafir, fars …
Beddua, Fars …
Şakirt, Fars …
Külah, fars …
Postnişin, fars …
Kəramət, fars …
Təsbih, fars …
Kəhribar, fars …
Lülə, fars …
Çarşaf, fars …
Tülbent, fars …
Kaftan, fars …
Təkkə, fars …
Muska, fars …
Kalendar, fars …
Münzevi, fars …
Xurma, fars …
Ebru, fars …
Güllaç, fars …
Dəstur, fars …
Mevlit, fars …
Rayiha, fars …
Kərimə, fars …
Sancak, fars …
Cahan, fars …
Epik, fars …
Karvan, fars …
Xəttat, Fars …
Eşq, fars …
Meşk, fars …
Şadırvan, fars … yəni nəymiş!?
İslamı canlı izah edərkən istifadə etdiyimiz sözlərin əksəriyyəti ərəb deyil, fars dillərindədir. Yaxşı, farscaya səs çıxarmayan dairələr, niyə mövzu türkcəyə gələndə sərt reaksiya verirlər?
Çünki İslam dili ilə Türk dilinin birləşməsi bu çevrələri narahat edir. Çünki İslam dilinin türk olacağından qorxurlar. İbrani dilində ‘rab’ deyərsəniz, səsləri çıxmaz. Türkcə «Tanrı» desəniz, dünyanı yandırarlar.
- Vay əfəndim, necə Tanrı deyərsən Allaha?
- Bəs nə deyim ..?
- Allahım deyəcəksən, Rəbbim deyəcəksən ..!
- Tanrım və ya ‘Yaradanım’ desəm, nə olar ..?
- Deyə bilməzsən, əfəndim, deyə bilməzsən … Müsəlman dilinin birliyini və bütövlüyünü poza bilməzsən ..!
- Müsəlman dili nə deməkdir ..?
- Ərəbcə deməkdir ..!
- Yaxşı, müsəlmanca deyib işlətdiyin sözlərin çoxu, fars və ibrani dillərindədir ..?
- !! ?? … ”
«… Zati möhtərəmlər deyirlər: «Azan bütün dünyada eynidir ..!»
Xeyr, azan bütün dünyada eyni deyil; İslam dünyasının yarısı bir cür, digər yarısı başqa cür azan oxuyur ..!
Çox uzağa getməyək … Səudiyyə Ərəbistanının daim bombalayıb qırğınlar törətdiyi Yəməndə İranın dəstəklədiyi şiə husilər / Ensarullah hakimiyyətə gələndə ilkin olaraq nə etdiyini bilirsinizmi ..? Dövlət televiziyasında «yeni azan» oxutdu..!
Çünki onlara görə azan səudiyyəlilər tərəfindən ziyan gördü ..! Şiələr azana aşağıdakı cümlə əlavə edirlər: «Əşhədû ənnə aliyyən vəliyullah», yəni …»Əli Allahın vəlisidir.» Şiələrin iddialarına görə, ilk azanda bu söz deyilirmiş, xəlifə olduğu zaman Hz. Ömer bunu azandan çıxartdı ..!
Həmçinin …İsmailiyyə, mustaliyyə və tayibiyyə kimi təriqətlər azana başqa bir əlavə etdi: Muhammed un (və) Ali un xayr-ul Beşer (və) itrat-u huma xayr-ul-itar.» Beləliklə … «Məhəmməd və Əli ən uca insanlardır və nəsilləri ən ucadır.»
Bəziləri bu sözləri azan oxuyarkən bir dəfə söyləyir, bəziləri iki dəfə təkrarlayır …
İndi mənimlə razısınız və ya razı deyilsiniz … Artıq «Azan bütün dünyada eynidir» deyə bilməzsiniz ..! Siz həqiqətən …Türkiyədəki şiə məscidlərində necə azan oxunduğunu bilirsinizmi ..?
Din insanları birləşdirmək və ədalətli cəmiyyət yaratmaq məqsədi daşıyır. Dini ayinlər yalnız bu müqəddəs məqsəd üçün vasitələrdir. İslam görüntü və simvollara məhkum edilə bilməz. Əgər bu baş verərsə, bu yalnız «qarderob İslamı» olacaqdır! .. «
Mövzu bu nöqtəyə gələndə «Osmanlıda Türkcə ibadət etmək» mövzusuna toxunaq …
Osmanlı İmperiyasında ilk Türkcə ibadət müzakirələri 19-cu əsrdə başladı. Onun lideri Əli Suavi (1839 — 1878) idi. II Abdülhamitin dövründə Beyazıt və Ayasofya məscidlərinin kürsülərində xalqa türk xütbələrini oxudu. «Ulum» qəzetində Namaz surələrinin türkcəyə çevrilməsini və namazın türkcə dualarla qılınmasının tərəfdarı kimi çıxış etmişdi. Bu məsələlərdə Əli Suavinin istinad mənbə hər bir millətin Quranı öz dilinə tərcümə edərək ibadət edə biləcəyi barəsində İmam İmam Əbu Hənifənin fətvası idi.
…Bu tarixi həqiqətləri danışmaq bu gün kobudluq və zorbalıqla qarşılanır. Çünki bəziləri, Tanrıya din öyrətməyə çalışır və reallıqla deyil, görüntü ilə məşğul olmağa çalışırlar …
«Biz müsəlman türkük, heç kim ciddiyə alıb inanmaz …
Geridə qalmış, cahil, nadan və ya guya bəziləri bir qədər üstün din alimləri, şeyxlər, şıxlar, üç ədəbi kitab oxuyub, hər şeyi bildiklərini deyən filosoflar varkən biz kimik ki? Elə deyilmi?
Xeyirlisi …
DURMUŞ ALİ TEZCAN