Xaçatur Abovyan, müasir erməni ədəbiyyatının banisi, yazıçı, pedaqoq: «Danışıqda xalqımız təkcə Azərbaycan dilində təkcə sözlərdən deyil, həm də bütöv cümlələrdən istifadə edirlər» (Х.Абовян, Полное собрание соч., V том, Ереван, Изд. АН Арм. 1950, на армянском языке).
Xaçatur Abovyan: «… xalq [ermənilər] çox sayda türk sözünü özünküləşdirib və bu gün onlardan istifadə edir.» (Х.Абовян, Полное собрание соч., V том, стр.48, Ереван, Изд. АН Арм. 1950, на армянском языке).
Xaçatur Abovyan: «Türkcəyə lənət olsun, amma bu dil Rəbbin xeyir-duasını alıb … hər yerdə, şadlıq və toylarda hər türkcə oxuyuruq.» (Х.Абовян, «Раны Армении», Ереван, 1939, на армянском языке).
Xaçatur Abovyan: «Dilimizin ən az 50% -i türk sözlərindən ibarətdir …» (Х.Абовян, «Раны Армении», Ереван, 1939, стр.80-81, на армянском языке).
Xaçatur Abovyan: «… səsliliyinə görə, poetik və melodik baxımdan, qrammatik baxımdan, Azərbaycan dili, digər dillər arasında ən yaxşısıdır.»(Х.Абовян, «Полное собрание сочинений», V том, Ереван, 1950, стр.174, на армянском языке).
Xaçatur Abovyan: «Türkcə (Azərbaycanca) dilimizi o qədər bürümüşdür ki, mahnılarımız, şeirlərimiz, atalar sözlərimiz türk dilindədir (azərbaycancadır)». (Х.Абовян, «Раны Армении», Ереван, 1939, стр.41, 42).
Xaçatur Abovyan: “Köhnə və yeni dil [erməni] arasındakı əsas fərq danışıq tərzi və sintaktik quruluşdur. Bu baxımdan, qədim erməni dili [“qrabar”] Avropa dillərinə bənzəyir və yeni erməni dili [“aşxarabar”] türk [Azərbaycan] dillərinə bənzəyir. ”(Х.Абовян, Нахашавиг, Ереван, 1940, на армянском языке).
Xaçatur Abovyan: “Türk [Azərbaycan] dili aramızda o qədər geniş yayılmışdır ki, hətta qadınlar da, uşaqlar da bu dili başa düşürlər. Buna görə də, aralıqda çalıb oxuyanların Azərbaycan dilində şeirlərin yazılması və oxunması xalq arasında adi bir hal sayılırdı”. (Х.Абовян. Нахашавиг. Ереван, 1940, стр.48, на армянском языке)
Hörmətli azərbaycanlılar və daimi oxucular, özünüz nəticə çıxarın./Алхайд