II YAZI
Araz Şəhrilinin “Səfəvilər: paralellər, ehtimallar, həqiqətlər…” əsərindən
Yazımızın I hissəsində (bax: Araz Şəhrili. “Ernənilərin əsl vətəni: Hindistan, yoxsa Efiopiya”. https://fedai.az/?p=26043) qeyd etdik ki, Azərbaycan torpaqlarında qondarılmış Hayastanın – indiki Ermənistan Respublikasının 47 şəhərinin hazırkı və keçmiş adlarından 38-nin eynisi və ya çox oxşarı Afrika və Cənub-Şərqi Asiya ölkələrində mövcuddur. Yerdə qalan 9 şəhərdən yeddisi öz adını son iki əsrdə aldığına görə həmin şəhər adlarının heç bir tarixi dəyəri yoxdur.
Beləliklə, paralel toponimlərin faizinə görə (95%) bütün Qafqazın şəksiz lideri Ermənistandır. Bu məsələdə Gürcüstan Ermənistandan ən azı iki dəfə geridədir (bax: Araz Şəhrili. “Gürcüstan və Hindistan: düşündürücü faktlar”. https://fedai.az/?p=10914).
Apardığımız təhlilə əsaslanaraq ehtimal edə bilərik ki, müasir hayların etnogenez prosesi kifayət qədər mürəkkəb olmuşdur. Onların əcdadlarının bir hissəsi Sibir, Volqaboyu, Altay, Orta Asiya, Pamir, İran və Hindistandan, digər hissəsi, xüsusi ilə aşağı təbəqələri isə, çox güman ki, Efiopiyadan və semit xalqlarının yaşadıqları başqa ərazilərdən gəlmişlar.
Hindistanda və Nepalda təkrarlanan toponimlərdən bəzilərini Dara–Qaumata qarşıdurmasından sonrakı köçlərlə (bax: Araz Şəhrili. “Qədim azərbaycanlıların izi ilə”. https://fedai.az/?p=6715; Араз Шахрили. «Кем был Будда? Спустя века обретший бессмертие». https://fedai.az/?p=13818), Afrikadakı paralellərdən bir neçəsini isə “Tövrat”ın təsiri ilə əlaqələndirsək belə, onların hamısını, xüsusilə Efiopiya ilə bağlı olanlarını bu amillərlə izah etmək mümkün deyil.
Qeyd etməliyik ki, ümumi mənzərə oxucuya yalnız III yazıdan sonra aydın ola bilər. Elə buna görə də müvafiq fərziyyə və mülahizələr növbəti hissələrdən birində təqdim ediləcəkdir.
ERMƏNİSTANIN HİNDİSTANLA ƏLAQƏLİ TOPONİMLƏRİ
1) Abaran, Aparan (Azərbaycanın qərb torpaqlarında qondarılmış Hayastanda – indiki Ermənistan Respublikasında əzəli sakinləri azərbaycanlılar olmuş şəhər və kənd, yaylaq yeri, eləcə də çöl və çay, Aparan şəhərinin adı qədim mənbələrdə Kasax kimi keçir) – Gadi Abaran (Hindistanın Uttar-Pradesh ştatının Firozabad dairəsində kənd);
2) Abelyan (gəlmə hayların feodal nəsli, saxta hay tarixçisi Movses Xorenatsiyə görə, bu nəslin əcdadı Abel adlı şəxsdir) – Abel (Hindistanda şəxs adı) – Abela (Hindistanın Madhya-Pradesh ştatının Vidisha dairəsində kənd) – Abela (Haryana ştatının Karnal dairəsində kənd);
3) Aravenyan (hayların feodal nəsli) – Aravan (Hindistanın Uttar-Pradesh ştatının Allahabad dairəsində kənd);
4) Ağin (Ermənistanda hay kəndi) – Agin Darengre (Hindistanın Meghalaya ştatının Şərqi Garo Hills dairəsində kənd);
5) Amasiya (Ermənistanda rayon və kənd) – Amasya (Türkiyənin Qaradəniz bölgəsində il və şəhər) – Amasi Kottai (Hindistanın Tamil Nadu ştatının Krishnagiri dairəsində kənd) – Amas (Bihar ştatının Gaya dairəsində kənd);
6) Amatuni (hayların Midiya və ya Manna əsilli feodal nəsli) – Amatun (Hindistanda və Banqladeşdə ad və soyad);
7) Ani (Türkiyənin Anadolu bölgəsində qədim şəhər, 961–1045-ci illərdə Ani çarlığının paytaxtı olmuşdur) – Ani (Hindistanın Karnataka ştatının Kannad dairəsində kənd) – Ani (Rajasthan ştatının Jaipur dairəsində kənd) – Ani (Chhattisgarh ştatının Koriya dairəsində kənd) – Ani (Himachal-Pradesh ştatının Kullu dairəsində şəhər və inzibati ərazi vahidi) – Ani (Uttar-Pradesh ştatının Mainpuri dairəsində kənd) – Bishanpur Ani (Bihar ştatının Samastipur dairəsində kənd);
8) Ara (mifik hay çarı, digər mifik hay çarı Aramın oğlu) – Ara (Ermənistanda kənd, əvvəlki adı Bazarcıq olmuş, 1828-ci ildən sonra Türkiyədən gəlmiş haylar tərəfindən dəyişdirilmişdir) – Ara (Ermənistanda əvvəlki adı Qarnıyarıq olmuş dağ) – Ara (Hindistanın Jharkhand ştatının Hazaribag dairəsində kənd) – Arrah, Ara (Bihar ştatının Bhojpur dairəsində şəhər);
9) Arma (hayların mifik əcdadı Haykın nəticəsi) – Arma Konda (Hindistanın Andhra-Pradesh ştatında dağ) – Arma (Andhra-Pradesh ştatının Visakhapatanam dairəsində kənd) – Arma (Qərbi Benqal ştatının Medinipur dairəsində kənd);
10) Armavir (Ermənistanda 1931-ci ildə salınmış şəhər) – Armavir (Azərbaycanın qərb torpaqlarında V əsrədək mövcud olmuş şəhər) – Armoor (Hindistanın Telangana ştatının Nizamabad dairəsində şəhər);
11) Erməni (hayların ekzoetnonimi – başqa xalqların onlara qoyduqları ad) – Ariman Chelka (Hindistanın Andhra-Pradesh ştatının Mahbubnagar dairəsində yer adı) – Arman Tola, Arman Patti (Uttar-Pradesh ştatının Gorakhpur və Sant Ravidas Nagar dairələrində iki kənd) – Arman Pura (Pəncab ştatının Firozepur dairəsində kənd);
12) Avatsatsi (hayların feodal nəsli) – Vatsa (qədim hind dövləti və onun paytaxtı);
13) Ayas (Kilikiyada mövcud olmuz hay şəhəri) – Ayas (Hindistanın Qərbi Benqal ştatının Birbhum dairəsində kənd);
14) Bakan (hayların feodal nəsli) – Bakan (Hindistanın Himachal-Pradesh ştatının Chamba dairəsində kənd) – Bakan (Rajasthan ştatının Bhilwara dairəsində kənd) – Bakan (Bihar ştatının Aurangabad dairəsində kənd);
15) Baqaran (Ermənistanda kənd) – Baqaran (Anadoluda qədim şəhər) – Bagaran Purwa (Hindistanın Madhya-Pradesh ştatının Chhatarpur dairəsində kənd) – Bagaran, Bagran (Pəncab ştatının Doda və Hoshiarpur dairələrində iki kənd) – Bakaran (Himachal-Pradesh ştatının Mandi dairəsində kənd);
16) Baqratuni (hayların feodal nəsli) – Bagrat, Bagrat Nagar (Hindistanın Haryana ştatının Kurukshetra və Mumbai dairələrində iki kənd);
17) Balak (Ermənistanın Sünik vilayətində kənd) – Balak (Hindistanın Haryana ştatının Hisar dairəsində kənd) – Balak (Jharkhand ştatının Giridih dairəsində kənd);
18) Barana (Ermənistanın Noyemberyan şəhərinin keçmiş adı) – Barana (Hindistanın Haryana ştatının Panipat və Karnal dairələrində iki kənd) – Barana (Rajasthan ştanın Uniara və Bhilwara dairələrində iki kənd) – Barana (Odisha ştatının Puri dairəsində kənd) – Baran (Hindistanın Rajasthan ştatında dairə və şəhər, Bhilvara dairəsində kənd) – Paran Pula (Cammu və Kəşmir ştatının Baramula dairəsində kənd) – Chak Baran (Qərbi Benqal ştatının Birbhum dairəsində kənd) – Pure Purai Paran (Uttar-Pradesh ştatının Sultanpur və Jaunpur dairələrində iki kənd) – Parana, Parna (Uttar-Pradesh ştatının Agra və Bahraich dairələrində iki kənd) – Ram Paran, Ganga Paran, Jagdis Paran, Parna (Bihar ştatının Samastipur dairəsində üç, Begusarai dairəsində bir kənd) – Baran (Pakistanın Bəlucistan vilayətində kənd);
19) Basenatsi (hayların Urartu əsilli feodal nəsli) – Basen, Avaşin-Basyan (Türkiyədə tarixi ərazi) – Basen, Basena (Hindistanın Uttar-Pradesh ştatının Kanpur Nagar və Lucknow dairələrində iki kənd) – Basen (Chhattisgarh ştatının Surguja və Jashpur dairələrində iki kənd) – Basyan Khera (Madhya-Pradesh ştatının Chhatarpur dairəsində kənd);
20) Bavra (Ermənistanda kənd) – Bavra (Hindistanın Gujarat ştatının Kheda dairəsində kənd) – Bawara (Uttar-Pradesh ştatının Ghazipur dairəsində kənd);
21) Benuni (hayların Urartu əsilli feodal nəsli) – Benun (Hindistanın Cammu və Kəşmir ştatının Kishtwar və Doda dairələrində iki kənd) – Benun (Himachal-Pradesh ştatının Solan dairəsində kənd);
22) Bjni (Ermənistanda əsl adı Biçni olmuş kənd) – Bijni (Hindistanın Assam ştatının Chirang dairəsində şəhər);
23) Boquni (hayların feodal nəsli) – Bogun (Hindistanın Arunachal-Pradesh ştatının Upper Subansiri dairəsində kənd) – Boguni (Hindistanda ad və ya soyad);
24) Bujuni (hayların feodal nəsli) – Bujon Ka Khera, Bujon Ka Padla (Hindistanın Rajasthan ştatının Pratapgarh dairəsində kəndlər);
25) Dvin (Azərbaycanın qərb torpaqlarında mövcud olmuş qədim şəhər) – Divin (Hindistanın Himachal-Pradesh ştatının Solan dairəsində kənd);
26) Erivan, İrəvan (Ermənistanın paytaxtı) – Eriwang, İriwang (Nepalın Rolpa dairəsində kənd) – İravan (Hindistanın Kerala ştatının Pathanamthitta dairəsində kənd) – İravan (qədim hind eposu “Mahabharata”nın qəhrəmanı);
27) Gegham (hayların mifik əcdadı Haykın nəvəsi) – Geghamabak (Ermənistanın əvvəlki adı Basarkeçər olmuş Vardenis rayonunda kənd, 1991-ci ilədək adı Qayabaşı, əhalisi azərbaycanlılardan ibarət olmuşdur) – Gegam (Hindistanın Rajasthan ştatının Bhilwara dairəsində kənd);
28) Gorus (Ermənistanda şəhər) – Gorus (Hindistanın Madhya-Pradesh ştatının Sheopur dairəsində panchayat);
29) Gümrü (Ermənistanda şəhər) – Gumru (Hindistanın Jharkhand ştatının Khunti və Ranchi dairələrində iki kənd) – Gumri (Cammu və Kəşmir ştatının Doda və Kishtwar dairələrində iki kənd) – Gumri (Uttar-Pradesh ştatının Balrampur dairəsində kənd) – Gamri (Haryana ştatının Sonipat dairəsində kənd) – Gamri (Delhi ştatında kənd) – Gamri (Rajasthan ştatının Bharatpur, Rajsamand, Udaipur və Dungarpur dairələrində dörd kənd) – Gamri (Uttarakhand ştatının Uttarkashi dairəsində kənd);
30) Xorxoruni (hayların hurri əsilli feodal nəsli, bu nəslin əcdadının adı Xor olmuşdur) – Khor (Hindistanın Haryana ştatının Gurgaon dairəsində kənd) – Khor (Rajasthan ştatının Chittorgarh dairəsində kənd);
31) İcevan (Ermənistanda şəhər) – Jeevan (Hindistanın Maharashtra ştatında kənd) – Jeevan Wala (Uttarakhand ştatının Dehradun dairəsində kənd);
32) Kadmyan (hayların feodal nəsli) – Kadmi (Hindistanın Qərbi Benqal ştatının Darjiling dairəsində kənd) – Kadmi, Chandbad Kadim, Pipaliya Kadim (Madhya-Pradesh ştatının Shajapur və Bhopal dairələrində üç kənd) – Baopur Kadim, Khokhar Kadim, Passan Kadim, Ratta Kadim, Wadhel Kadim (Pəncab ştatının Kapurthala dairəsində beş kənd) – Shahapur Kadim (Maharashtra ştatının Aurangabad dairəsində kənd);
33) Karin (Ermənistanda kənd) – Karin (Hindistanın Cammu və Kəşmir ştatının Reasi və Udhampur dairələrində iki kənd) – Karin (Uttar-Pradesh ştatının Chandauli dairəsində kənd) – Karinkallathani (Kerala ştatının Malappuram dairəsində kənd);
34) Kiçan (hayların feodal nəsli) – Khichan (Hindistanın Rajasthan ştatının Jodhpur dairəsində kənd);
35) Qabelyan (hayların feodal nəsli) – Gabel Rongmasu (Hindistanın Meghalaya ştatının Şərqi Garo dairəsində kənd) – Kabel Pur (Uttar-Pradesh ştatının Ballia dairəsində kənd);
36) Qacaran (Ermənistanda şəhər) – Gajhar, Gajhara, Gajhar Mau (Hindistanın Uttar-Pradesh ştatının Siddharth Nagar dairəsində iki, Jaunpur dairəsində bir kənd) – Gajhar, Gajhara (Bihar ştatının Katihar və Madhubani dairələrində iki kənd) – Gajhar (Uttarakhand ştatının Pauri Garhwal dairəsində kənd) – Gajar (Uttarakhand ştatının Nainital, Almora dairələrində iki kənd) – Gajar (Madhya-Pradesh ştatının Rewa, Sidhi, Vidisha, Sagar dairələrində dörd kənd) – Gajar (Chhattisgarh ştatının Surguja dairəsində kənd) – Gajar Gota (Gujarat ştatının Narmada dairəsində kənd) – Kajar Sagalhan (Himachal-Pradesh ştatının Sirmaur dairəsində kənd) – Kajhar, Barka Kajhar, Chhotka Kajhar (Bihar ştatının Kaimur dairəsində üç kənd);
37) Qapan (Ermənistanda şəhər) – Kapan (Nepalda dağ və kənd) – Kapan (Hindistanın Chhattisgarh ştatının Janjigir dairəsində kənd) – Kapan (Odisha ştatının Kendujhar dairəsində kənd) – Gapan Talai (Rajasthan ştatının Barmer dairəsində kənd) – Gapan (Filippinin Nueva Echija vilayətində şəhər);
38) Qavar (Ermənistanda şəhər) – Gawar (Hindistanın Rajasthan ştatının Rajsamand və Pali dairələrində iki kənd) – Gavar (Odisha ştatının Baleshwar dairəsində kənd) – Gawar (Haryana ştatının Hisar dairəsində kənd) – Gawar (Uttarakhand ştatının Chamoli və Garhwal dairələrində iki kənd) – Gawar (Himachal-Pradesh ştatının Mandi dairəsində kənd) – Gawar (Cammu və Kəşmir ştatının Dumana dairəsində kənd) – Gawar (Maharashtra ştatının Yavatmal dairəsində kənd);
39) Qukan (hayların feodal nəsli) – Gukan (Hindistanın Tamil-Nadu ştatının Erode dairəsində kənd) – Rajinder Kukan Dhani (Pəncab ştatının Firozepur dairəsində kənd) – Kotli Kukan (Cammu və Kəşmir ştatının Cammu dairəsində kənd) – Kukanwali (Rajasthan ştatınının Nagaur dairəsində kənd);
40) Quqaratsi (hayların feodal nəsli) – Gugara (Hindistanın Cammu və Kəşmir ştatının Doda dairəsində kənd) – Gugara (Bihar ştatının Pashchim Champaran dairəsində kənd) – Gugara Pur (Uttar-Pradesh ştatının Kannauj dairəsində kənd);
41) Lori (Ermənistanda vilayət) – Lori (Hindistanın Uttar-Pradesh ştatının Sonbhadra dairəsində kənd) – Lori Bandh (Bihar ştatının Rohtas dairəsində kənd) – Chapa Lori (Uttarakhand ştatının Garhwal dairəsində kənd) – Lori (Himachal-Pradesh ştatında vilayət) – Loru (Cammu və Kəşmir ştatının Pulwama dairəsində kənd);
42) Mamikonyan (Movses Xorenatsiyə görə, hayların Çin əsilli feodal nəsli) – Mamik (Hindistanda şəxs adı);
43) Manas, Manes (Ermənistanın Alaverdi şəhərinin qədim adı, qeyd etmək lazımdır ki, nə Alaverdi, nə də Manas toponimlərinin haylara aidiyyəti var) – manas (hind fəlsəfəsində və psixologiyasında anlayış) – Manas (Nepalda çay və milli park) – Manas (Butanda milli park) – Manas (Çin, Hindistan və Butan ərazilərindən axan çay) – Manaslu (Nepalda dağ) – Manas (Hindistanda çay) – Manasa (Hindistanın Madhya-Pradesh ştatında şəhər) – Manas (Haryana ştatının Kaithal dairəsində kənd) – Manas (Assam ştatında milli park) – Manas (Rajasthan ştatının Udaipur dairəsində kənd) – Manis Nagar (Tamil-Nadu ştatının Coimbatore dairəsində kənd);
44) Mandakuni (hayların feodal nəsli, əcdadı Miandak adlı mannalı olmuşdur) – Mandakini (Hindistanın Uttarakhand ştatının Kedarnath şəhərinin yaxınlığından axan çay) – Mandaki (Maharashtra ştatının Solapur, Pune dairələrində iki kənd) – Mandak Ka Guda (Rajasthan ştatının Rajsamand dairəsində kənd) – Mandak (Uttar-Pradesh ştatının Jattari və Aligarh dairələrində iki kənd);
45) Mehri, Meğri, Mığrı (Ermənistanda şəhər, toponim qədim türk dilində “dalan kimi dərə” mənasını verən “mukur” sözündən yaranmışdır 1, 2, amma nəzərə almaq lazımdır ki, “mehr” sözü İran dillərində “günəş”, “sevgi” mənalarını ifadə edir) – Mehrili (Qubadlı rayonunda kənd) – Mehri, Mehri Rajviyan, Mehri Purohitan (Hindistanın Rajasthan ştatının Mandi və Churu dairələrində üç kənd) – Sia Mehri (Cammu və Kəşmir ştatının Udhampur dairəsində kənd) – Mekri (Chhattisgarh ştatının Raipur və Champa dairələrində iki kənd) – Mukur Pura (Madhya-Pradesh ştatının Dewas dairəsində kənd);
46) Maralik (Ermənistanda şəhər) – Mərəlik (Şahbuz rayonunda kənd) – Marali (Hindistanın Maharashtra ştatının Satara və Kolhapur dairələrində iki kənd) – Marali (Andhra-Pradesh ştatının Kurnool dairəsində kənd) – Marali (Karnataka ştatının Koppal dairəsində kənd) – Marali (Odisha ştatının Nabarangpur dairəsində kənd) – Marali (Pakistanın Pəncab vilayətində məntəqə);
47) Mokatsi (hayların feodal nəsli) – Moka (Hindistanın Karnataka ştatının Bellary dairəsində kənd);
48) Muratsyan (hayların feodal nəsli) – Muras (Hindistanın Bihar ştatının Khagaria dairəsində kənd);
49) Nor-Açin (Ermənistanda şəhər) – Achin Nagar (Hindistanın Chhattisgarh ştatının Uttar Bastar Kanker dairəsində kənd);
50) Paluni (hayların feodal nəsli) – Paluni (Türkiyənin Siirt ilində ərazi) – Paluni (Hindistanda ad, soyad) – Paluni (Hindistanın Uttarakhand ştatının Tehri Garhwal dairəsindəki Ghansali şəhərinin Magron qəsəbəsində yer adı) – Baluni (Uttarakhand ştatının Pauri dairəsində kənd);
51) Razdan və ya Hrazdan (Ermənistanda şəhər) – Rasthan və ya Rasadhan (Hindistanın Uttar-Pradesh ştatının Kanpur Dehat dairəsində kənd) – Razdan (Hindistanda şəxs adı);
52) Saaruni (hayların feodal nəsli) – Sarauni (Hindistanın Bihar ştatının Bhagalpur, Madhubani, Nawada, Saharsa dairələrində dörd kənd) – Sarauni Kalan (Bihar ştatının Madhepura dairəsində kənd) – Sarauni (Uttar-Pradesh ştatının Varanasi dairəsində kənd) –
Sarauni Purab Patti (Uttar-Pradesh ştatının Jaunpur dairəsində kənd) – Sarauni (Qərbi Benqal ştatının Bardhaman dairəsində yer adı);
53) Sevan (Ermənistanda şəhər və gəlmə hayların Göycə gölünə verdikləri ad) – Sevan Kheri (Hindistanın Rajasthan ştatının Baran dairəsində kənd) – Sevan (Madhya-Pradesh ştatının Sagar dairəsində iki kənd) – Sewan (Haryana ştatının Jhajjar dairəsində kənd) – Sewan (Jharkhand ştatının Palamu dairəsində kənd) – Sewan (Madhya-Pradesh ştatının Shivpuri dairəsində kənd) – Sewan (Pəncab ştatının Hoshiarpur dairəsində kənd) – Sewan Majra (Haryana ştatının Ambala dairəsində kənd) – Siwan (Bihar ştatında dairə);
54) Şirak (Ermənistanda vilayət, XX əsrin əvvəllərinə kimi burada əsasən azərbaycanlılar yaşamışlar) – Sirak (Hindistanın Uttarakhand ştatının Uttar Kashi dairəsində kənd);
55) Sis (Türkiyənin Kozan şəhərinin keçmiş adı, 1186–1375-ci illərdə Kilikiya haylarının paytaxtı) – Sispur (Banqladeşin Comilla dairəsində qəsəbə) – Sispur (Nepalda yer adı) – Sispur (Hindistanın Madhya-Pradesh ştatının Patna dairəsində yer adı);
56) Sisakan (Azərbaycanın Zəngəzur bölgəsinin orta pars dilində adı) – Sisakhane (Nepalda kənd) – Sisahanu (Budda Qautamanın ata babası);
57) Sisian (Ermənistanda şəhər və rayon) – Sisiyan (Hindistanın Rajasthan ştatının Jhunjhunu dairəsində kiçik şəhər) – Sisia (Bihar ştatının Kathar dairəsində kənd);
58) Siunia (hayların feodal nəsli) – Siuni (Hindistanın Odisha ştatının Kalahandi və Nabarangpur dairələrində iki kənd) – Siuni (Himachal-Pradesh ştatının Kangra və Hamirpur dairələrində iki kənd) – Siuni (Madhya-Pradesh ştatında ərazi) – Syuni (Uttarakhand ştatının Pithoragarh, Rudraprayag və Bageshwar dairələrində üç kənd);
59) Slkuni (hayların Manna əsilli feodal nəsli, bu nəslin əcdadı Cənubi Azərbaycanın sala adlı tayfasının nümayəndəsi Slak olmuşdur) – Silak (Hindistanın Jharkhand ştatının Godda dairəsində kənd) – Sala (Madhya-Pradesh ştatının Dhar və Khargone dairələrində iki kənd) – Sala Khedi, Bamori Sala (Madhya-Pradesh ştatının Ratlam və Vidisha dairələrində iki kənd) – Sala Bhari (Uttar-Pradesh ştatının Barabanki dairəsində kənd) – Barangay Sala (Filippində şəhər) – Sala (“Tövrat” personajı);
60) Sodatsi (hayların feodal nəsli) – Soda, Sodat (Hindistanın Rajasthan ştatının Tonk və Jaisalmer dairələrində iki kənd) – Sodat (Gujarat ştatının Chhota Udaipur və Vadodara dairələrində iki kənd);
61) Talin (Ermənistanda şəhər) – Talin Purva (Hindistanın Uttar-Pradesh ştatının Sitapur dairəsində kənd);
62) Tambaratsi (hayların feodal nəsli) – Tambar (Hindistanın Himachal-Pradesh ştatının Kangra dairəsində kənd);
63) Taşir (Ermənistanda şəhər) – Tashar (Hindistanın Manipur ştatının Ukhrul dairəsində iki kənd) – Dashir (Himachal-Pradesh ştatında göl);
64) Truni (hayların feodal nəsli, Movses Xorenatsiyə görə, bu nəslin əcdadı Tur adlı şəxs olmuşdur) – Tur (Hindistanın Pəncab ştatının Tarn Taran, Hoshiarpur, Amritsar dairələrində üç kənd) – Tura (Meghalaya ştatının Qərbi Garo Hills dairəsində şəhər) – Tura (Odisha ştatının Jajapur dairəsində kənd) – Tura (Maharashtra ştatının Parbhani dairəsində kənd) – Tura (Rajasthan ştatının Jalore dairəsində kənd) – Tura (Qərbi Benqal ştatının Paschim Medinipur dairəsində kənd);
65) Trpatuni (hayların feodal nəsli) – Tirupati (Hindistanın Andhra-Pradesh ştatının Chittoor və Şərqi Godavari dairələrində qədim şəhər və kənd);
66) Turk (hayların xristianlığa qədərki inanclarında nəhəng məhsuldarlıq tanrısı) –Turk Diha, Lakhnauti Turk, Chandat Turk, Jalalpur Turk, Sheh Pura Turk (Hindistanın Uttar-Pradesh ştatının Kushinagar və Saharanpur dairələrində iki, Bijnor dairəsində üç kənd) – Khan Pur Dhanimir Pur Turk (Delhi ştatında kənd) – Rendayal Turk, Mikpur Turk (Rajasthan ştatının Sawai Madhopur və Alwar dairələrində iki kənd) – Turka, Turku (Qərbi Benqal ştatının Medinipur və Purulia dairələrində iki kənd) – Turka, Turka Deh, Turka Lahchura (Uttar-Pradesh ştatının Lalitpur, Gonda və Jhansi dairələrində üç kənd) – Turka Gori, Turka Tisor (Uttarakhand ştatının Udham Singh Nagar dairəsində iki kənd) – Turka (Cammu və Kəşmir ştatının Baramula və Shopian dairələrində iki kənd) – Turka Wali (Pəncab ştatının Fazilika dairəsində kənd) – Turka (Jharkhand ştatının Dumka dairəsində kənd) – Turka (Madhya-Pradesh ştatının Jabalpur dairəsində kənd);
67) Ucan (Ermənistanda kənd) – Ujhan (Hindistanın Himachal-Pradesh ştatının Hamirpur dairəsində kənd) – Ujhan-a (Cammu və Kəşmir ştatının Rajauri dairəsində kənd) – Ujan (Bihar ştatının Darbhanga və Samastipur dairələrində iki kənd) – Ujan (Assam ştatının Cachar dairəsində kənd);
68) Vaqarşapat (Ermənistanda şəhər, bu toponimin haylara heç bir aidiyyəti yoxdur, gəlmə haylar eramızın 140-cı illərində Parfiya şahzadəsi Vaqarş tərəfindən salınmış və onun şərəfinə Vaqarşabad adlandırılmış şəhərin adını 1992-ci ildə Eçmiədzin şəhərinə vermişlər, Eçmiədzin şəhərinin 1945-ci ilədək adı isə Üçkilsə olmuşdur) – Vagar (Hindistanın Karnataka ştatının Chikmagalur dairəsində kənd) – Radha Vagar (Uttar-Pradesh ştatının Bahraich dairəsində kənd);
69) Vanadzor (Ermənistanda şəhər) – Vana (Hindistanın Rajasthan ştatının Udaipur dairəsində iki kənd) – Vana (Gujarat ştatının Surendranagar dairəsində kənd);
70) Vanandasi (hayların feodal nəsli, Movses Xorenatsiyə görə, bu nəslin əcdadı Vahandur Vənd adlı bulqar türküdür) – Vanand (Ermənistanda iki kənd) – Vənənd (Ordubad rayonunda kənd) – Vanand (Hindistanın Maharashtra ştatının Ratnagiri dairəsində kənd);
71) Vank (Ermənistanın Sünik vilayətində kənd) – Vank (Hindistanın Gujarat ştatının Sabar Kantha və Surat dairələrində iki kənd) – Terhawa Tappa Vank, Vank Bhawanipur (Uttar-Pradesh ştatının Bairampur dairəsində iki kənd);
72) Varnuni (hayların feodal nəsli) – Varnun (Hindistanın Gujarat ştatının Kachchh dairəsində kənd);
73) Vedi, Vedibasar (Ermənistanda şəhər, çay, mahal) – Vedi (Hindistanın Uttar-Pradesh ştatının Varanasi dairəsində kənd) – Vedi Theru, Vedi Nagar (Tamil Nadu ştatının Salem və Vellore dairələrində iki kənd) – Mithi Vedi (Gujarat ştatının Sabar Kantha dairəsində kənd) – Vedi Malli (Uttarakhand ştatında kənd);
74) Vijanuni (hayların feodal nəsli) – Baramai Nagla Vijan (Hindistanın Uttar-Pradesh ştatının Mahamaya Nagar dairəsində kənd);
75) Zandalan (hayların feodal nəsli) – Sandalan (Filippinin Calabarzon bölgəsində yer adı) – Sandlana (Hindistanın Haryana ştatının Hisar dairəsində kənd).
Ardı var…
Araz ŞƏHRİLİ
P.S. Bu araşdırmada müəllif apardığı paralellərdə ermənilərin soy və yer adlarının Hindistandakı etnonim və toponimlərlə oxşarlığı hay-boşların Hindistandan Kiçik Asiyada müqəddəs fahişəliklə məşğul olan hiyeredulların nəsilləri olmasını bir daha sübut edir. Bu gün ermənilər hay yyhəyasızlığı ilə və utanmadan Babur imperiyasının xanımı, əslən Qaraqoyunlu xanədanından olan Əncümənt Banunu erməni elan ediblər.. Buyurun erməniliyin mahiyyəti Artemid məbədində qaraçı taboru kimi gəlib müqəddəs məbəd fahişəliyi ilə məşğul olmalarının genoloji izləri kimi bu paralellər çox dəyərlidir…