Son vaxtlar bəzilərİ, şəhidlərə, qazilərə, ümumiyyətlə ordumuza qarşı ciddi kompaniya aparmaqdadırlar. Şəhidlik İslam dininin müəyyən etdiyi bir kriteriyadır. Ümumiyyətlə, İslam dinində kimlərə şəhid deyilir?
Türkiyə mənbələri əsasında hazırladığımız yazını təqdim edirik:
Allah yolunda canını fəda edən müsəlmana şəhid deyilir. Şəhidlik İslamda ən yüksək dərəcədir. Şəhidlər Allah qatında çox güclü və dəyərlidirlər. Bildirilib ki, axirətdə ən yüksək dərəcə peyğəmbərlikdən sonra şəhadətdir. Odur ki, şəhidlərin bütün günah və eyibləri Allah tərəfindən bağışlanır.
Müsəlmanları düşmənlərindən üstün edən ən mühüm prinsiplərdən biri də “Ölsəm şəhidəm, qalsam qaziyəm!” inamıdır. Bu vəziyyət ayədə “iki gözəldən biri” şəklində ifadə edilmişdir. (Tövbə, 9/52) Yəni mömin üçün döyüşün iki yaxşı nəticəsi vardır: Ya qalib gələcək, ya da şəhid olacaq. (İbnu Kəsir, IV/102; Nəsəfi, II/130).
Xalid b. Vəlidin iranlı komandana ünvanladığı aşağıdakı sözlər şəhadət məfhumunun müsəlmanlara nələr gətirdiyinin bariz nümunəsidir:
“Mən sizin üzərinizə həyatı və şərabı sevdiyiniz qədər ölümü sevən bir ordu ilə gəlmişəm”. (Əbdürəbbih, səh. 387)
Şəhadət həyatı mənəvi həyatdır, daha doğrusu real həyatdır. (Yazır, I/547) “Şəhid həyatda özünü tanıyar”. (Nursi, Hutbe-i Şamiye, s. 122) Ölümün acısını hiss etmədən özünü daha gözəl bir dünyada tapar.
Hz. Həzrət Peyğəmbər (s) Uhudda həlak olan yetmiş şəhid haqqında belə buyurmuşdur:
«Qardaşlarınız Uhudda şəhid olanda Allah onların ruhunu yaşıl quşların suyuna qoydu. Onlar Cənnət çaylarından içir, meyvələrindən yeyirlər. Ərşin kölgəsində asılmış qızılı yağ çıraqlarında məskunlaşırlar. Onların yeməkləri, içmələri və istirahətlərinin, Gözəlliyini görüb:
“Kaş kimsə yer üzündəki bacı-qardaşlarımıza xəbər versin ki, biz cənnətdə yaşayırıq və ruzi ilə təmin olunmuşuq, cihadda geri qalmasınlar və müharibə zamanı qaçmasınlar”. Uca Allah, “Mən sizin bu halınızı onlara çatdıracağam” və bu ayələrlə onlara xəbər verir” (Əbu Davud, Cihad, 25).
«Allah yolunda öldürülənləri ölü zənn etmə. Əksinə, onlar diridirlər, Allahın Öz lütfündən onlara verdiyinə şaddırlar və Rəbbi yanında ruzi ilə təmin olunurlar. Onlar yaxşılıq etmək istəyirlər. Onlardan sonra gələcəklərə xəbər verir: Onların heç bir qorxusu yoxdur və onlar qəm-qüssə görməzlər və Allahın möminlərin mükafatını zay etməyəcəyi ilə müjdələmək istəyirlər”. (Ali İmran, 3/169-171)
2. Şəhidi Kamil kimdir?
Həm dünyada, həm də axirətdə şəhid sayılanlara şəhidi kamil deyilir. Bunlar döyüşdə öldürülənlər və ya üsyançılar, quldurlar, anarxistlər və ya evlərində oğrular tərəfindən vəhşicəsinə və amansızlıqla öldürülənlərdir.
Müsəlmanın kamil şəhid olması üçün altı şərt lazımdır:
1. Müsəlman olmaq.
2. Ağıllı olmaq.
3. Balıqçı olmaq.
4. Cünub olmamaq, heyz və nifas halında olmamaq.
5. Vurulandan dərhal sonra ölmək. Əgər vurulsa, ölməmişdən əvvəl, yeyib-içsə, müalicə görsə, vurulduğu yerdən uzaqlaşsa, yaxud üstündən bir namaz vaxtı keçəcək qədər yaşasa, bu bölgüdən çıxacaq. Beləsi Uhrevi şəhid sayılır.
6. Öldürüldüyünə görə onu öldürən kimsəyə qisas icab etmək. Yəni qəsdən öldürülmüş olmaq. Səhvlə öldürülmə hallarında, qatilə qisas almaq vacib olmadığından, qurban şəhid-i kamil kateqoriyasına daxil edilmir.
Şəhidlər qanlı paltarları ilə yuyulmadan dəfn edilir. Hz. Ömər (r.a) və Hz. Əlinin (r.a) bu şərtlərdən biri olmadığı üçün yuyuldular. Hz. Osmanı (r.a) isə yumadan dəfn etdilər.
3. Şəhid-i Ührevi kimə deyilir?
Dünyada şəhid sayılmayan, yəni yuyulub kəfənlənib dəfn edilən, amma axirətdə şəhid sayılanlara da şəhid deyilir. Kamil şəhid olmanın şərtlərindən birini itirmiş insanlar bu kateqoriyaya daxil olurlar.
Bundan əlavə, aşağıdakı şəxslər axirət şəhidi sayılırlar:
* Suda boğulanlar.
* Odda yananlar. (İbnu Mace, Cihad, 17)
* Dağıntılar altında qalanlar.
* Vəba kimi yoluxucu xəstəlikdən ölənlər.
* Malyariya kimi qızdırmadan ölənlər.
* Elm yolunda ölənlər.
* Ağciyər xəstəliklərindən ölənlər.
* Doğuş və ya doğuş zamanı ölən qadınlar.
* Baş ağrısından ölənlər.
* Qarın ağrısından ölənlər.
* Ailəsini dolandırmaq üçün halaldan qazanmağa çalışarkən iş qəzasından dünyasını dəyişənlər.
* Cümə gecəsi ölənlər.
* Qürbət bir əyalətdə ölənlər.
* Əqrəb və ilan sancması kimi səbəblərdən ölənlər…
(Müharibə xaricindəki şəhidlərlə bağlı hədislər üçün bax: Buxari, Azan, 32, Cihad, 30; Müslim, İmare, 164; Tirmizi, Cenaiz, 65, Fedâilu’l-Cihad, 14; Əhməd b. Hənbəl, I/22, 23, II/323, 325).
4. Şəhid-i Dünyavi kimə deyilir?
Bunlar münafiqlərdir. Onların qəlblərindəki müna
fiqlik əlamətlərini yalnız Allah-Təala bildiyi üçün dünyada onlara şəhid kimi baxılır. Çünki onlar zahirən müsəlman, qəlblərində isə kafirdirlər.
5. Şəhidlərlə bağlı bəzi hədislər:
“Malını müdafiə edərkən öldürülən şəhiddir, iffətini müdafiə edərkən öldürülən şəhiddir, özünü müdafiə edərkən öldürülən şəhiddir…”
«Şəhidləri qanlarına sarın. Çünki Allah yolunda açılan yara Qiyamət günü qiyamət gəldiyi zaman o yara qan rəngində və müşk iyində qanayar…»
«Şəhidlər Cənnət qapısında, çayın nurlu zinətində, yaşıl çadırdadırlar. Onların səhər-axşam ruzisi Cənnətdən gəlir».
“Mərufu, əmr və münkəri qadağaya görə öldürülən şəhiddir”.
“Cümə günü ölən şəhiddir”.
“Kim minik heyvanından yıxılıb ölsə, şəhiddir”.
“Suda boğulan şəhid, odda yanaraq ölən şəhid, qürbətdə qəribə ölən şəhid, zəhərli heyvan dişləməsindən ölən şəhid, qarın ağrısından ölən şəhid, yıxılaraq ölən şəhid. evinin damından (damından) yıxılır və boynu sınıb ölürsə, üzərinə böyük bir daş düşdükdən sonra ölən şəhiddir…»
“Din qardaşını müdafiə edərkən öldürülən şəhid, günahsız qonşusunu müdafiə edərkən öldürülən şəhiddir…”
“Şəhidin borcdan başqa bütün günahları bağışlanar.” (Müslim)
“Bir müsəlman cümə və ya cümə gecəsi ölərsə, Allah-taala onu qəbir bəlasından (sual və əzabından) xilas edər.” (Tirmizi, Cənaiz: 73; Müsnəd, II/176)
Bəzi alimlər dənizdə şəhid olmağın hətta borcuna da kəffarə olacağını iddia etmişlər.
“Şəhid ailəsindən və yaxınlarından yetmiş nəfərə şəfaət edər, şəfaəti qəbul olar”. (Əbu Davud, Tirmizi).
“Qiyamət günü üç təbəqə şəfaət edəcək: Peyğəmbərlər, sonra alimlər, sonra şəhidlər…” (Tac)
Şəhidlərin bütün günahları bağışlanır, qul haqqı istisna olmaqla.
Şəhid olmaq hər kəsdə olmayan böyük bir şərəfdir və möminlər üçün gözəl bir nemətdir. Yaxşı bir şəkildə yaşamaq, sonra da Allah yolunda şəhid olmaq hər bir möminin xəyal etdiyi xoşbəxtlikdir. Belə bir şüur və düşüncə ilə yaşayan imanlı bir insan üçün Peyğəmbərimiz Hz. Muhəmməd (s) nə gözəl tərifləmişdir!..
“Kim Allahdan ixlasla şəhid olmasını istəsə, rahat yatağında ölsə belə, Allah onu şəhidlər dərəcəsinə çatdırar”. (Müslim, İmare, 156, 157; Əbu Davud, İstiqfar, 26; Nesei, Cihad, 36; İbn Macə, Cihad, 15).
Hazırladı: Elnur Səlim